Numri i fetvasë: 445 HAXHI KIRAN-IHRAMI NJËHERAZI-UMRE-HAXH
Kategoria: TRE FORMAT RITUALE TË HAXHIT
495 shfletues/klikues HAXHI KIRAN-IHRAMI NJËHERAZI-UMRE-HAXH
Pyetje: HAXHI KIRAN-IHRAMI NJËHERAZI-UMRE-HAXH
A mund të na tregoni në mënyrë të përmbeldhur në lidhje me haxhin e llojit “kiran (ihramin njëherazi për umre dhe haxh)”?
Përgjigjja: HAXHI KIRAN-IHRAMI NJËHERAZI-UMRE-HAXH
Falënderimi absolut i takon Allahut! Mëshira, lavdërimi edhe paqja qofshin mbi të Dërguarin e Allahut! Lexoni më tepër
Në kuadrin e kryerjes së ritualeve madhështore islame të haxhit dhe të umres, juristët muslimanë kanë trajtuar llojet e riteve të haxhit dhe dispozitat e tyre, ku është trajtuar haxhi i llojit “kiran” (ihramin njëherazi për umre dhe haxh), si vijon2: Lexoni më tepër
Parashtresa e parë: Përkufizimi i (haxhit të llojit) “kiran”
Rituali i llojit “kiran”: është të hysh në ihram për umre dhe haxh së bashku në një ritual, duke thënë: “LEB-BEJKELL-LLAAHUM-ME ŬMRETEN UE ȞAXH-XHEN, ose ŬMRETEN FII ȞAXH-XHETIN / Po të urdhërohem (përgjigjem) o Allah, duke kryer ihramin njëherazi për umre dhe haxh, ose: … për umre në haxh, (pra umre si pjesë e haxhit).”
الفصل الثَّالِث: أنواعُ النُّسُكِ في الحَجِّ وأحكامُها
المبحث الثَّالِث: القِرانُ في الحَجِّ
المَطْلَب الأوَّل: تعريفُ القِرانِ
القِرانُ: هو أن يُحْرِمَ بالعُمْرَةِ والحَجِّ معًا في نُسُكٍ واحدٍ، فيقول: لبَّيْكَ اللهم عُمْرَةً في حَجَّةٍ
Në traditën (terminologjinë) e selefëve (dijetarëve të tre gjeneratave të para muslimane), fjala “temetu’u” përdoret për të nënkuptuar (ritualin e llojit) “kiran” (pra ata i janë referuar “kiran-it” si “temetu’u”)6.7
arabishtالمَطْلَب الثَّاني: إطلاقُ التمَتُّعِ على القِرانِ
يُطلَقُ التمتُّعُ على القِرانِ في عُرْفِ السَّلَفِ؛ قرَّرَ ذلك ابنُ عَبْدِ البَرِّ، والنَّوَوِيُّ، وابنُ تيميَّة، وابنُ حَجَرٍ، والكَمالُ ابنُ الهمامِ، والشِّنْقيطيُّ، وغيرُهم
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
قال الله عَزَّ وجَلَّ: فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ [البقرة: 196]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ القارِنَ متَمَتِّعٌ بجَمْعِ النُّسُكَينِ في نُسُكٍ واحدٍ، ومتمَتِّعٌ بسُقوطِ أحَدِ السَّفَرينِ عنه، فلم يُحْرِمْ لكلِّ نُسُكٍ مِن ميقاتِه، فيَدْخل بذلك في عمومِ الآيَةِ في مُسَمَّى التمتُّعِ
ثانيًا: إطلاقُ الصَّحابَةِ رَضِيَ اللهُ عنهم التمَتُّعَ على نُسُكِ النبيِّ صلَّى الله عليه وسَلَّم، وإنَّما كان نُسُكُه القِرانَ:
1- عن عِمْرانَ بنِ حُصَينٍ رَضِيَ اللهُ عنه قال: ((تمتَّعَ نَبِيُّ الله صلَّى الله عليه وسَلَّم وتمتَّعْنا معه ))
2- عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عنهما قال: ((تمتَّعَ رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم في حَجَّةِ الوداعِ بالعُمْرَةِ إلى الحَجِّ ))
3- عن سعيدِ بنِ المسيِّب قال: ((اختلفَ عليٌّ وعثمانُ رَضِيَ اللهُ عنهما وهما بعُسْفانَ في المُتعَة، فقال عليٌّ: ما تريدُ إلَّا أن تنهى عن أمْرٍ فَعَلَه النبي صلَّى الله عليه وسَلَّم، فلمَّا رأى ذلك عليٌّ أهَلَّ بهما جميعًا ))
ثالثًا: أنَّ كِلا النُّسُكَينِ فيه تمتُّعٌ لغةً; لأنَّ التمتُّعَ مِن المتاعِ أو المُتْعَة، وهو الانتفاعُ أو النَّفْعُ، وكلٌّ مِنَ القارِنِ والمتمَتِّع، انتفَعَ بإسقاطِ أحَدِ السَّفَرينِ، وانتَفَعَ القارِنُ باندراجِ أعمالِ العُمْرَةِ في الحَجِّ
Parashtresa e tretë: Format e (llojit të) kiran-it (të ihramit për haxh)
Kiran-i ka tre forma:
Forma e parë: Forma bazë e (ritualit të) “kiran-it”
Forma kryesore e (ritit të) “kiran-it” është që personi të hyjë në ihram (nisjen e qëllimshme të ritualit) edhe për umren edhe për haxhin, pra i bashkon ato në ihramin e tij duke thënë: “LEB-BEJKELL-LLAAHUM-ME ŬMRETEN UE ȞAXH-XHEN / Po të urdhërohem (përgjigjem) o Allah, duke hyrë në ihram për umre dhe haxh”, ose: “LEB-BEJKELL-LLAAHUM-ME ȞAXH-XHEN UE ŬMRETEN8 / Po të urdhërohem (përgjigjem) o Allah, duke hyrë në ihram për haxh dhe umre”.9
Forma e dytë: Futja e haxhit në umre
Personi hyn në ihram (vetëm) për umre, pastaj e shton haxhin në të (sipas mendimit më të fuqishëm, qëllimi për bashkëngjitjen / ndërfutjen e haxhit, duhet bërë para se të fillohet tavafi i umres, siç do të sqarohet tek shënimi vijues10).11
Shënim i rëndësishëm: (Ndër)futja e haxhit në umre, kushtëzohet që kjo (ndërfutje) të jetë para tavafit (të umres).12
Forma e tretë: Futja e umres në haxh
Kjo formë është e tillë që personi hyn në ihram (nisjen e qëllimshme të ritualit) vetëm për haxhin (llojin ifrad) dhe pastaj e shton (ndërfut / bashkëngjit) në të umren, duke u shndërruar në person që por kryen haxhin e llojit “kiran”. Jursitët muslimanë kanë qëndrime të ndryshme në lidhje me dispozitën e (ndër)futjes së umres në haxh, ku më konkretisht ata ndajnë dy mendimet në vijim:
Mendimi i parë: Futja e umres në haxh nuk vlen (nuk është veprim i saktë), pra personi që e bën këtë qëllim (që hyn në ihram vetëm për haxhin dhe pastaj shton / fut në të umren), nuk është i obliguar që ta përmbushë atë dhe thjesht vazhdon vetëm me haxhin e tij (pra me ritualin e llojit ifrad).13
Mendimi i dytë: Futja e umres në haxh është e lejuar, e kësisoj personi konsiderohet se po kryen haxhin e llojit “kiran”.14
arabishtالمَطْلَب الثَّالِث: صُوَرُ القِرانِ:
للقِرانِ ثَلاثُ صُوَرٍ:
الصورةُ الأولى: صورةُ القِرانِ الأَصْلِيَّةُ:
أن يُحْرِمَ بالعُمْرَةِ والحَجِّ معًا، فيَجْمَع بينهما في إحرامِه، فيقول: لبَّيْكَ عُمْرَةً وحجًّا، أو لبَّيْك حجًّا وعُمْرَةً
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- أنَّ النبيَّ صلَّى الله عليه وسَلَّم جاءه جبريلُ- عليه السلام- وقال: ((صَلِّ في هذا الوادي المُبارَكِ، وقل: عُمْرَةً في حَجَّةٍ، أو قال: عُمْرَةً وحَجَّةً ))
2- عن عائشةَ- رَضِيَ اللهُ عنها- قالت: ((فمِنَّا مَن أهَلَّ بعُمْرَةٍ، ومِنَّا مَن أهَلَّ بحَجة، ومِنَّا مَن أهَلَّ بحَجٍّ وعُمْرَةٍ ))
ثانيًا: مِنَ الإجماعِ
نَقَلَ الإجْماعَ على جوازِ هذه الصُّورَةِ ابنُ عَبْدِ البَرِّ والمُباركفوريُّ
الصُّورة الثَّانيةُ: إدخالُ الحَجِّ على العُمْرَةِ:
أن يُحْرِمَ بالعُمْرَةِ، ثم يُدخِلَ عليها الحَجَّ.
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- عن عائشةَ رَضِيَ اللهُ عنها قالت: ((خَرَجْنا مع النبيِّ صلَّى الله عليه وسَلَّم لا نذْكُرُ إلَّا الحَجَّ، فلمَّا جِئْنَا سَرِفَ طَمِثْتُ، فدخل عليَّ النبيُّ صلَّى الله عليه وسَلَّم وأنا أبكي، فقال: ما يُبْكِيكِ؟ قُلْتُ: لوَدِدْتُ- واللهِ- أنِّي لم أحُجَّ العامَ. قال: لعَلَّكِ نَفِسْتِ؟ قُلْتُ: نعم. قال: فإنَّ ذلكِ شَيءٌ كَتَبَه اللهُ على بناتِ آدَمَ، فافْعَلِي ما يفْعَلُ الحاجُّ، غيرَ أن لا تَطُوفي بالبَيْتِ حتَّى تَطْهُري ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ النبيَّ صلَّى الله عليه وسَلَّم جوَّز لعائشةَ رَضِيَ اللهُ عنها إدخالَ الحَجِّ على العُمْرَةِ
2- عن نافعٍ: ((أنَّ ابنَ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عنهما أراد الحَجَّ عام نزَلَ الحَجَّاجُ بابنِ الزُّبيرِ، فقيل له: إنَّ النَّاسَ كائِنٌ بينهم قتالٌ، وإنَّا نخاف أن يَصُدُّوك، فقال: لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ [الأحزاب: 21] إذًا أصنَعَ كما صَنَعَ رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم، إنِّي أُشْهِدُكم أنِّي قد أوجَبْتُ عُمْرَةً. ثم خرج حتى إذا كان بظَاهِرِ البَيداءِ، قال: ما شأنُ الحَجِّ والعُمْرَةِ إلا واحِدٌ، أُشْهِدُكم أنِّي قد أوجَبْتُ حجًّا مع عُمْرَتي. وأَهْدَى هديًا اشتراه بقُدَيْدٍ ولم يَزِدْ على ذلك، فلم يَنْحَرْ، ولم يَحِلَّ من شيءٍ حَرُمَ منه، ولم يَحْلِقْ ولم يُقَصِّرْ حتى كان يومُ النَّحْرِ، فنَحَرَ وحَلَقَ، ورأى أنْ قد قَضى طوافَ الحَجِّ والعُمْرَةِ بطوافِه الأَوَّل. وقال ابنُ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عنهما: كذلك فَعَلَ رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم ))
ثانيًا: مِنَ الإجماعِ
نَقَلَ الإجْماعَ على جوازِ إدخالِ الحَجِّ على العُمْرَة: ابنُ المُنْذِر، وابنُ عَبْدِ البَرِّ، وابنُ قُدامة، وابنُ أخيه ابنُ أبي عُمَر، والقُرطبيُّ، والرَّمليُّ
مَسْألةٌ:
يُشْتَرَطُ في إدخالِ الحَجِّ على العُمْرَة أن يكون قبل الطَّوافِ، وهو مَذْهَبُ الشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة، وهو قَوْلُ أشهَبَ من المالِكِيَّةِ، واختارَه ابنُ عبدِ البَرِّ؛ وذلك لأنَّه إذا طاف فيكون حينئذٍ قد اشتغَلَ بمعظَمِ أعمالِ العُمْرَةِ، وشُرِعَ في سبَبِ التحَلُّلِ، ففات بذلك إدخالُ الحَجِّ على العُمْرَةِ
الصورة الثَّالِثة:إدخالُ العُمْرَةِ على الحَجِّ
اختلف أَهْلُ العِلْم في حُكْمِ إدخالِ العُمْرَةِ على الحَجِّ، وذلك بأنْ يُحْرِمَ بالحَجِّ مُفْرِدًا، ثمَّ يُدْخِلَ عليها العُمْرَةَ ليكون قارنًا، وذلك على قولينِ:
القول الأوَّل: لا يصِحُّ إدخالُ العُمْرَةِ على الحَجِّ، فإن فعل لم يَلْزَمْه، ويتمادى على حَجِّه مفرِدًا، وهذا مَذْهَبُ الجُمْهورِ: المالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة- في الأصَحِّ- والحَنابِلَة، وبه قالَتْ طائِفةٌ مِنَ السَّلَف
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ السُّنَّةِ
عن جابرِ بنِ عبدِ اللهِ الأنصاريِّ رَضِيَ اللهُ عنهما: ((أنَّه حَجَّ مع رسولِ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم عام ساقَ الهَدْيَ معه، وقد أهلُّوا بالحَجِّ مُفْرَدًا، فقال رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم: أحِلُّوا من إحرامِكم، فطوفوا بالبَيتِ وبَينَ الصَّفا والمروةِ، وقَصِّروا، وأقيموا حَلالًا، حتى إذا كان يومُ التَّرويةِ فأَهِلُّوا بالحَجِّ، واجعلوا التي قَدَّمْتُم بها مُتعةً ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ أَمْرَهم بفَسْخِ الحَجِّ إلى عُمْرَة إنَّما كان بغَرَضِ إعلامِهم بجوازِ العُمْرَةِ في أشهُرِ الحَجِّ؛ لإبطالِ ما كانوا عليه في الجاهليَّة مِن عَدَمِ الجوازِ، فلو كان يجوزُ إدخالُ العُمْرَةِ على الحَجِّ لأَمَرَهم بذلك، ولَمَا احتاجَ أن يأمُرَهم بفَسْخِ الحَجِّ
ثانيًا: أنَّ أفعالَ العُمْرَةِ من الطَّوافِ والسعيِ والحَلْقِ، استُحِقَّتْ بالإحرامِ بالحَجِّ، فلم يبقَ في إدخالِ الإحرامِ بها فائدة، بخلاف العكس من إدخال الحَجِّ على العُمْرَة، فإنَّه يستفيدُ به الوقوفَ والرَّميَ والمَبِيتَ
ثالثًا: أنَّ التداخُلَ على خلافِ الأصلِ، ولا يُصارُ إليه إلَّا بدليلٍ، لاسيما أنَّ فيه إدخالَ الأصغرِ على الأكبرِ، وهو لا يصِحُّ
رابعًا: أنَّ العُمْرَة أضعَفُ من الحَجِّ، فلم يَجُزْ أن تُزاحِمَ ما هو أقوى منها بالدُّخولِ عليها، وجاز للحَجِّ مُزاحَمَتُها؛ لأنَّه أقوى منها
القول الثاني: يجوزُ إدخالُ العُمْرَةِ على الحَجِّ، ويكون قارنًا، وهذا مَذْهَبُ الحَنَفيَّةِ، وهو قولُ الشَّافعيِّ في القديمُ، واللَّخمي من المالِكِيَّة، وبه قال عطاءٌ، والأوزاعيُّ، وقوَّاه ابنُ عُثيمين
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- عن عائِشةَ رَضِيَ اللهُ عنها: ((أهَلَّ رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم بالحَجِّ، ثم جاءه جبريلُ عليه السَّلامُ، وقال: صلِّ في هذا الوادي المُبارَك، وقل: عُمْرَةً في حجَّةٍ، أو عُمْرَةً وحَجَّةً ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ النبيَّ صلَّى الله عليه وسَلَّم أُمِرَ أن يُدخِلَ العُمْرَةَ على الحَجِّ، وهذا يدلُّ على جوازِ إدخالِ العُمْرَةِ على الحَجِّ
2- عن جابرٍ رَضِيَ الله عنه قال: ((لو أنِّي استقبلْتُ من أمري ما استدبَرْتُ، لم أسُقِ الهديَ، وجعلتُها عمرةً. فمن كان منكم ليس معه هَدْيٌ فليُحِلَّ. وليَجْعلْها عُمرةً. فقام سراقةُ بنُ مالكِ بنِ جُعشمٍ، فقال : يا رسولَ اللهِ ! ألِعَامِنا هذا أم لأبدٍ؟ فشبَّك رسولُ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ أصابعَه واحدةً في الأخرى. وقال دخلتِ العمرةُ في الحجِّ مرتَين، لا بل لأبدِ أبدٍ ))
3- عن ابنِ عبَّاسٍ رَضِيَ الله عنهما، قال: قال رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسلم: ((هذه عمرةٌ استمتَعْنا بها، فمَن لم يكن عنده الهَدْيُ، فليُحِلَّ الحِلَّ كُلَّه؛ فإنَّ العُمرةَ قد دخَلَت في الحَجِّ إلى يومِ القيامةِ ))
ثالثًا: أنَّه يستفيدُ بذلك أن يأتيَ بنُسُكَينِ بَدَلَ نُسُكٍ واحدٍ
رابعًا: قياسًا على إدخالِ الحَجِّ على العُمْرَةِ؛ لأنَّه أحَدُ النُّسُكينِ
Pjesa e parë: Veprat rituale të llojit “kiran”
Veprimet rituale të “kiran-it” dhe “ifrad-it” janë të njëjta; pra personit që po kryen ritualin e llojit “kiran”: (së pari) i mjafton një ihram i vetëm (qëllimi njëheraz për nisjen e ritualit të umras dhe haxhit), një tavaf i vetëm (një ritual prej shtatë rrotullimesh rreth Qabes, më konkretisht obligim për këtë person është “Tavafi i Ifadas / Vizitës apo Haxhit”, i cili i mjafton për haxhin dhe umren, kurse “Tavafi i Kudumit / Mbërritjes” është i pëlqyeshëm dhe nuk i mjafton për tavafin e haxhit dhe umres); (së dyti) i mjafton një seaj i vetëm (një ritual prej 7 ecjesh mes dy kodrinave të Safas dhe Mervas i mjafton për haxhin dhe umren e tij, qoftë ky seaj ai që ka bërë pas tavafit të kudumit15 dhe në mungesë të këtij të parit i mjafton seaji që bën pas tavafit të ifadas); (së treti) personi që kryen ritualin e llojit “kiran” lirohet (nga ihrami) vetëm në ditën e Kurban Bajramit (10 Dhul Hixhe) dhe ai kufizohet me kryerjen e veprimeve rituale të haxhit16 (pra umreja e tij hyn në haxh), ashtu që të gjitha veprimet rituale të umres futen / personifikohen në veprimet rituale të haxhit17.18
الفرع الأوَّل: أعمالُ القارِن
عَمَلُ القارِنِ والمُفْرِدِ واحِدٌ؛ فالقارِنُ يكفيه إحرامٌ واحِدٌ، وطوافٌ واحِدٌ، وسعيٌ واحِدٌ، ولا يَحِلُّ إلَّا يومَ النَّحْرِ، ويقتَصِرُ على أفعالِ الحَجِّ، وتندرج أفعالُ العُمْرَةِ كلُّها في أفعالِ الحَجِّ، وهذا مَذْهَبُ الجُمْهورِ من: المالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة، وبه قال أكثَرُ السَّلَفِ
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- عن جابرِ بنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عنهما قال: ((لم يَطُفِ النبيُّ صلَّى الله عليه وسَلَّم ولا أصحابُه بين الصَّفا والمروةِ إلَّا طَوافًا واحِدًا ))
2- عن عائِشةَ رَضِيَ اللهُ عنها قالت: ((وأمَّا الذين جمَعوا الحَجّ والعُمْرَة فإنَّما طافوا طوافًا واحدًا ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ الحديثَ نَصٌّ صريحٌ على اكتفاءِ القارِنِ بطوافٍ واحدٍ لحَجِّه وعُمْرَتِه
3- عن عائِشةَ رَضِيَ اللهُ عنها: أنَّها أهَلَّت بعُمْرَةٍ، فقَدِمَتْ ولم تَطُفْ بالبيتِ حتى حاضت، فنَسَكَت المناسِكَ كُلَّها، وقد أهلَّتْ بالحَجِّ، فقال لها النبيُّ صلَّى الله عليه وسَلَّم: ((يَسَعُكِ طوافُكِ لحَجِّكِ وعُمْرَتِكِ ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ هذا الحديثَ الصَّحيحَ صريحٌ في أنَّ القارِنَ يكفيه لحَجِّه وعُمْرَتِه طوافٌ واحِدٌ وسعيٌ واحدٌ
4- عن جابرٍ رَضِيَ اللهُ عنهما، عَنِ النَّبيِّ صلَّى الله عليه وسَلَّم أنَّه قال: ((دخَلَتِ العُمْرَةُ في الحَجِّ؛ مَرَّتينِ ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ تصريحَه صلَّى الله عليه وسَلَّم بدُخولِها فيه؛ يدلُّ على دخولِ أعمالِها في أعمالِه حالةَ القِرانِ
5- عن نافعٍ: ((أنَّ عبدَ اللهِ بنَ عبدِ الله، وسالمَ بنَ عبدِ الله، كلَّمَا عبدَ اللهِ حين نزل الحجَّاجُ لقتالِ ابنِ الزُّبيرِ، قالا: لا يضُرُّك ألَّا تحُجَّ العامَ؛ فإنَّا نخشى أن يكونَ بين النَّاسِ قتِالٌ يُحالُ بينك وبين البَيتِ، قال: فإنْ حِيلَ بيني وبينه، فعَلْتُ كما فعل رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسلَّم وأنا معه، حين حالت كفَّارُ قُريشٍ بينه وبين البيتِ، أُشهِدُكم أنِّي قد أوجبتُ عُمرةً، فانطلق حتى أتى ذا الحُلَيفةِ فلبَّى بالعمرةِ، ثم قال: إنْ خُلِّيَ سبيلي قضيتُ عُمرَتي، وإن حيلَ بيني وبينه فعَلْتُ كما فعلَ رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسلَّم وأنا معه، ثم تلا: لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ الأحزاب: 21، ثم سار حتى إذا كان بظَهرِ البَيداءِ، قال: ما أمْرُهما إلَّا واحِدٌ، إن حيلَ بيني وبين العُمرةِ حيل بيني وبين الحَجِّ، أُشهِدُكم أنِّي قد أوجَبتُ حَجَّةً مع عمرةٍ، فانطلق حتى ابتاع بقُدَيدٍ هَديًا، ثم طاف لهما طوافًا واحدًا بالبيتِ وبين الصَّفا والمروةِ، ثم لم يحِلَّ منهما حتى حلَّ منهما بحَجَّةٍ يومَ النَّحرِ ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ في هذه الرِّوايةِ التَّصريحَ مِنِ ابنِ عُمَرَ باكتفاءِ القارِنِ بطوافٍ واحدٍ، وهو الذي طافَه يومَ النَّحْرِ للإفاضةِ، وأنَّ النبيَّ صلَّى الله عليه وسَلَّم كذلك فَعَلَ
ثانيًا: مِنَ الآثارِ
عن سَلَمَةَ بنِ كُهَيلٍ قال: (حلَفَ طاوس: ما طاف أحدٌ مِن أصحابِ رَسولِ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم لحَجِّه وعُمْرَتِه إلَّا طوافًا واحدًا)
Kurbani është i detyrueshëm për atë që kryen ritualin e llojit “kiran”, nëse nuk është nga banorët e Mesxhid el-Haram (haremit / territorit të paprekshëm të Mekës)19, dhe ky është mendimi i të katër medh’hebeve (fakulteteve / shkollave juridike kryesore) islame: medh’hebit (fakultetit juridik) hanefi, maliki, shafi’i dhe hanbeli.
يجِبُ الهَدْيُ على القارِن إذا لم يَكُنْ مِن حاضِرِي المسجِدِ الحرامِ، وهذا باتِّفاقِ المَذاهِبِ الفِقْهِيَّةِ الأربَعَةِ: الحَنَفيَّة، والمالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
قولُه تعالى: فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ذَلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ [البقرة: 196]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أ- أنَّ القارِنَ متَمَتِّعٌ بالعُمْرَةِ إلى الحَجِّ، فهو داخِلٌ في مسمَّى التمتُّعِ في عُرْفِ الصَّحابَةِ رَضِيَ اللهُ عنهم؛ يدلُّ على ذلك ما يلي:
1- عن مروان بن الحكم، قال: (شهدت عثمان، وعليا رضي الله عنهما وعثمان «ينهى عن المتعة، وأن يجمع بينهما، فلما رأى علي أهل بهما، لبيك بعمرة وحجة، قال: ما كنت لأدع سنة النبي صلى الله عليه وسلم لقول أحد)
2- عن سعيدِ بنِ المسَيِّبِ، قال: ((اختلف عليٌّ وعثمانُ رَضِيَ اللهُ عنهما وهما بعُسْفانَ في المُتعَةِ، فقال عليٌّ: ما تريدُ إلَّا أن تنهى عن أمْرٍ فَعَلَه رسولُ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم، فلمَّا رأى ذلك عليٌّ، أهلَّ بهما جميعًا ))
3- عن عِمرانَ بنِ حُصَينٍ رَضِيَ اللهُ عنه قال: ((تمتَّعَ نبيُّ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم وتَمَتَّعْنا معه ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّه وَصَفَ نُسُكَ النبيِّ صلَّى الله عليه وسَلَّم بالتمتُّعِ مع كونِه صلَّى الله عليه وسَلَّم كان قارنًا
ب- دلَّ ظاهِرُ الآيةِ على أنَّ من تمتَّعَ فعليه الهَدْي إذا لم يكُنْ مِن حاضِري المسجِدِ؛ فإنْ كان فلا دَمَ
ثانيًا: أنَّ الهَدْيَ إذا كان واجبًا على المتمَتِّعِ بنَصِّ القرآنِ والسنَّةِ والإجماعِ، فإنَّ القارِنَ أَوْلى لأمرينِ:
الأوَّل: أنَّ فِعْلَ المتَمَتِّع أكثَرُ مِن فِعْلِ القارِنِ، فإذا لَزِمَه الدَّمُ فالقارِنُ أَوْلَى
الثَّاني: أنَّه إذا وجب على المُتَمَتِّع لأنَّه جمَعَ بين النُّسُكينِ في وقتِ أحدِهما؛ فلَأَنْ يَجِبَ على القارِنِ- وقد جمَعَ بينهما في إحرامٍ واحِدٍ- أَوْلَى، وقد اندرجَتْ جميعُ أفعالِ العُمْرَةِ في أفعالِ الحَجِّ
Allahu e di më mirë. HAXHI KIRAN-IHRAMI NJËHERAZI-UMRE-HAXH
Ju ftojmë ta shpërndani këtë postim, që të përhapet dobia e tij dhe së bashku të marrim shpërblimin e publikuesit të fjalës së mirë.
_____ HAXHI KIRAN-IHRAMI NJËHERAZI-UMRE-HAXH
HAXHI KIRAN-IHRAMI NJËHERAZI-UMRE-HAXH
Poshtëshënim:
- Shih: dorar dhe dorar.
- Shih: dorar dhe dorar.
- Shih: dorar dhe dorar.
- Shih: dorar.
- Sipas një mendimi të fuqishëm të juristëve musilmanë, këtij lloji i përket edhe rasti i hyrjes në ihram vetëm për umren dhe më pas ndërfutjes së haxhit në ritualin e umres duke e bërë qëllimin për haxh para se të fillojë tavafi i të parës (umres), teksa sipas një tjetër mendimi kjo lejohet edhe pas tavafit të parë me kushtin që kjo ndërfutje të kryhet para qëndrimit në Arafat (sepse me qëndrimin në Arafat po anohet për tek arsyet e lirimit nga ihrami). Shih: islamweb, islamweb dhe dorar.
- Të dy format e haxhit (si ai “kiran” edhe ai “temetu’u”) përfshijnë kuptimin gjuhësor të artikulimit “temetu’u / përfitim”, sepse kuptimi i kësaj fjale vjen nga (meta’a ose mut’a) që do të thotë “përfitim apo dobi”. Kësisoj, edhe ai që bën haxh “kiran”, edhe ai që bën haxh “temetu’u”, kanë përfituar nga rënia e një udhëtimi (pra, nuk është dashur të bëjnë dy udhëtime të ndara: një për umren dhe një për haxhin); ndërkaq ai që bën “kiran”, ka përfituar edhe nga përfshirja e veprimeve të umres brenda veprimeve të haxhit. Më konkretisht, kuptimi është se kush kryen haxhin në ritin e formës “Kiran / ihram njëherazi për umre dhe haxh apo bashkim i haxhit dhe umres pa ndarje mes tyre”, përfshihet në mënyrë të përgjithshme në emërtimin “temetu’u / përfitim apo përfitues”, sepse ky person (së pari) ka bashkuar dy adhurime / rituale (haxhin dhe umren) në një adhurim (ritual) të vetëm, dhe (së dyti) ka përfituar duke e thjeshtur një udhëtim të dytë (pra, nuk është dashur të bëjë dy udhëtime të ndara: një për umren dhe një për haxhin)…
- Ky është një mendim me të cilin janë pajtuar Ibn Abdul-Barr, El-Neueui, Ibn Tejmije, Ibn Haxheri, El-Kemal ibn el-Humam, Esh-Shinkiti dhe të tjerë.
- Më mirë është që të përmendet umreja para haxhit në telbije – duke thënë: “LEB-BEJKELL-LLAAHUM-ME ŬMRETEN UE ȞAXH-XHEN / Po të urdhërohem (përgjigjem) o Allah, duke hyrë në ihram për umre dhe haxh”,- sepse kësisoj ishte telbija e Profetit, paqja e Allahut qoftë mbi të, dhe sepse bërja e umres vjen në fakt para haxhit.
- Vlefshmëria (Legjitimiteti / Lejueshmëria) e kësaj forme është raportuar të jetë konsensuale (unanime / e njëzëshme) ndër juristët muslimanë, gjë që është transmetuar nga Ibn Abdul-Barr dhe El-Mubarekfuri.
- Në lidhje me faktin nëse lejohet apo jo ndërfutja e haxhit në umre pas fillimit të tavafit, vlen të theksohet sa vijon: (së pari) fillim i tavafit nuk quhet nijeti (bërja e qëllimit) të fillimit të tavafit, por quhet fillimi faktik i tavafit qoftë edhe hapi i parë i bërë; (së dyti) ekziston një tjetër mendim i juristëve muslimanë, se ndërfutja e haxhit në umre vlen (është e saktë) edhe nëse bëhet pas fillimit të tavafit të umres (mendim ky që mbështetet nga disa juristë të medh’hebit hanbeli dhe përbën mendimin e Ibn Uthejminit), madje sipas disa mendimeve kjo ndërfutje vlen edhe nëse bëhet deri para qëndrimit në Arafat. Shih: islamweb, islamqa dhe islamqa.
- Vlefshmëria (Legjitimiteti / Lejueshmëria) e shtimit (bashkëngjitjes / ndërfutjes) të haxhit në umre është raportuar të jetë konsensuale (unanime / e njëzëshme) ndër juristët muslimanë, gjë që është transmetuar nga: Ibn el-Mundhir, Ibn Abdul-Barr, Ibn Kudama, nipi i tij Ibn Ebi Umeri, El-Kurtubiu dhe Er-Ramli.
- Ky është mendimi i medh’hebit (fakultetit juridik) shafi’i dhe hanbeli, Esh’habit (që është prej juristëve) të medh’hebit maliki, si dhe përbën mendimin e përzgjedhur nga Ibn Abdul-Barr. Ky kushtëzim vjen për arsye se (sipas këtij mendimi) nëse bëhet tafavi (i umres), atëherë personi tanimë është angazhuar me shumicën e punëve (veprimeve rituale) të umres dhe ka hyrë në arsyetimin e lirimit nga ihrami, kështu që e ka humbur mundësinë e (ndër)futjes apo bashkëngjitjes së haxhit në umre.
- Ky është mendimi i shumicës së juristëve muslimanë: mendimi i një grupi prej selefëve (dijetarëve të tre gjeneratave të para muslimane), mendimi i medh’hebit (fakultetit juridik) maliki, mendimi i medh’hebit shafi’i sipas vlerësimit më të saktë të qëndrimeve të tyre dhe i medh’hebit hanbeli.
- Ky është mendimi i medh’hebit (fakultetit juridik) hanefi, është një nga mendimet e hershme nga imam Shafi’i, është mendimi që ka shprehur El-Lakhmi (jurist i medh’hebit) maliki, Ata’u, El-Euzai dhe është konsideruar si mendim i fuqishëm nga Ibn Uthejmini.
- Mendimi i saktë është se “seaj i mjaftueshëm për haxhin dhe umren e atij që kryen ritualin e kiranit” konsiderohet vetëm seaji që bëhet pas tavafit të rregullt apo të vlefshëm (shih: islamweb).
- Nëse po bën ritualin e llojit “kiran”, tavafi i parë që ka bërë (kur ka ardhur në Qabe) konsiderohet si tavaf i mbërritjes (Tavafu el-Kudum) dhe umra e tij tanimë është përfshirë (ndërfutur) në haxh, kështu që autoriteti i takon haxhit, teksa seaji që bëri (nëse e bën atë pas tavafu el-kudum) konsiderohet seaj i haxhit i bërë paraprakisht (pra i mjafton dhe nuk ka nevojë ta bëjë atë sërisht pasi të bëjë tavafin e ifadas), kurse tavafi (i haxhit / ifadas) bëhet më vonë, në ditën e Bajramit ose pas saj dhe ky tavaf i mjafton atij edhe për haxhin edhe për umren (nëse nuk e ka bërë tafavin e kudumit, përndryshe tavafi i kudumit i mjafton për tavafin rukn të umres personit që kryen vetëm umre, por nuk i mjafton për tavafin e ifadas dhe as për tavafin e umres personit që po kryen ritualin e llojit “kiran”)… Shih: binbaz dhe islamweb.
- Dihet fakti se personi që po kryen ritualin e llojit “kiran”, sapo vjen në Qabe, nëse dëshiron bën tavaf-in el-kudum / tavafin e mbërritjes në Qabe (të quajtur ndryshe tavafi i përshëndetjes së Qabes, që sipas shumicës së juristëve muslimanë është sunet / i pëlqyeshëm të kryhet gjatë ritualit të llojit “kiran” dhe atij “ifrad”), i cili (Tavafu el-Kudum) konsiderohet i mjaftueshëm / shlyes për tavafin rukn të umres së personit që kryen vetëm umren, por nuk konsiderohet i tillë (i mjaftueshëm / shlyes) për tavafin e ifadas (të quajtur ndryshe tavafi i vizitës / haxhit) apo për tavafin e umres të personit që kryen ritualin e llojit “kiran”; pastaj (pasi ka kryer tavafin e kudumit) nëse ky person (që po kryen ritualin e llojit “kiran”) dëshiron, bën seaj-in (ecjen mes Safas dhe Mervas, që nëse bëhet krahas tavafit të kudumit / mbërritjes, konsiderohet veprim i mjaftueshëm / shlyes për umren dhe haxhin, pra me këtë ecje është shlyer paraprakisht seaj-i / ecja e haxhit që do të duhej të bëhej më vonë pas agimit të ditës së Kurban Bajramit / më 10 Dhul Hixhe); ndërkaq personi në fjalë mbetet në ihram dhe nuk i shkurton flokët dhe nuk e quan këtë që ka bërë deri tani “umre të përfunduar”, porse këto veprime (që vijon të bëjë) konsiderohen veprime rituale të haxhit dhe umres së bashku (pra umreja e tij hyn në haxh)… Shih: isalmqa, islamweb, islamqa, islamweb, islamweb dhe aliftaa.
- Ky është mendimi i shumicës së juristëve muslimanë: mendimi i shumicë së selefëve (dijetarëve të tre gjeneratave të para muslimane), mendimi i medh’hebit (fakultetit juridik) maliki, shafi’i dhe hanbeli.
- Banorët e Mesxhid el-Haram (haremit / territorit të paprekshëm të Mekës): sipas medh’hebit (fakultetit juridik) hanefi janë ata që jetojnë në meuakite (caqet vendore rituale për haxh / umre) ose ata që jetojnë më afër Mekës se këta të parët (banorët e territorit të meuakite-ve); sipas medh’hebit maliki, të këtillët (banorët e haremit / territorit të paprekshëm të Mekës) janë banorët e Mekës dhe Tuves, të cilëve u bashkëngjiten edhe banorët e viseve përreth Mekës që janë aq larg saj saqë kur udhëtohet ndërmjet Mekës dhe këtyre viseve nuk shkurtohen namazet; sipas medh’hebit shafi’i dhe hanbeli, këta banorë janë ata që banojnë larg Mekës në një distancë të tillë që nuk shkurtohen namazet nëse udhëtohet ndërmjet Mekës dhe këtyre viseve.
