Numri i fetvasë: 428 DISPOZITA BAZË TË HAXHIT-UMRES
Kategoria: HAXHI E UMRA-PËRKUFIZIMI-DISPOZITA
486 shfletues/klikues DISPOZITA BAZË TË HAXHIT-UMRES
Pyetje: DISPOZITA BAZË TË HAXHIT-UMRES
A mund të na tregoni disa prej dispozitave kryesore të haxhit dhe umres, si p.sh: dispozitën e haxhit dhe mohuesit të tij, të kryerjes së menjëhershme të haxhit (kur i plotësojmë kushtet) apo vonimit të tij dhe dispozitën e umres e përsëritjes së saj brenda vitit apo të njëjtit udhëtim?
Përgjigjja: DISPOZITA BAZË TË HAXHIT-UMRES
Falënderimi absolut i takon Allahut! Mëshira, lavdërimi edhe paqja qofshin mbi të Dërguarin e Allahut!
Juristët muslimanë në lidhje me dispozitën e haxhit dhe mohuesit të tij, kryerjes së menjëhershme të haxhit dhe vonesës së tij dhe dispozitën e umres e përsëritjen e saj brenda vitit dhe të njëjtit udhëtim, janë shprehur si vijon1:
Shqyrtimi i parë: Dispozita e haxhit dhe mohuesit të tij
Parashtresa e parë: Dispozita e haxhit
Haxhi është një nga shtyllat e Islamit dhe obligimet e tij.2
arabishtالبابُ الأوَّل: حُكْمُ الحجِّ والعُمْرَة، وفَضْلُهما، والحِكَمةُ منهما
الفصل الثَّالِثُ: حُكْمُ الحَجِّ والفَوْر والتَّراخي فيه، وحكم جاحده، وحُكْمُ العُمْرَة وتَكرارِها:
المَبْحَثُ الأوَّلُ: حُكْمُ الحَجِّ وحكم جاحده:
المطلب الأول: حكم الحج
الحجُّ ركنٌ من أركانِ الإِسْلامِ، وفرضٌ من فروضِه.
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتابِ
قولُه تعالى: وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ [آل عمران: 97]
ثانيًا: مِنَ السُّنَّةِ
عن ابنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عنهما قال: ((سمعتُ رسولَ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم يقول: بُنِيَ الإِسْلامُ على خمسٍ: شهادَةِ أنْ لا إلهَ إلَّا اللهُ وأنَّ محمَّدًا عبدُه ورسولُه، وإقامِ الصَّلاةِ، وإيتاءِ الزَّكاةِ، وحَجِّ البَيْتِ، وصَوْمِ رَمَضانَ ))
ثالثًا: مِنَ الإجماعِ
نقلَ الإجماعَ على ذلك ابنُ المُنْذِر، وابنُ حَزْمٍ، والكاسانيُّ
Parashtresa e dytë: Dispozita për mohuesin e haxhit
Kushdo që e mohon obligimin e haxhit konsiderohet jobesimtar (jomusliman).3
arabisht
المطلب الثاني: حكم جاحد الحج
مَن جَحَد وجوبَ الحجِّ، فهو كافرٌ.
الدَّليلُ مِنَ الإجماعِ:
نقلَ الإجماعَ على ذلك: ابن تيميَّة.
Shqyrtimi i dytë: Kryerja e menjëhershme e haxhit dhe vonesa e tij
Haxhi është obligim që të kryhet menjëherë sapo të plotësohen kushtet e tij, dhe personi që e vonon atë bie në mëkat.4
arabisht
المبحثُ الثَّاني: الفَورُ والتراخي في الحَجِّ
الحجُّ واجبٌ على الفَوْرِ عند تحقُّقِ شُروطِه، ويأثمُ المرءُ بتأخيرِه، وهو مَذْهَبُ الحَنابِلَة، وروايةٌ عن أبي حنيفةَ، وقولُ أبي يوسُفَ من أصحابِه، وقولُ بعضِ المُتَأخِّرينَ من المالِكِيَّة، ونُقِلَ عن مالكٍ، وهو قولُ داودَ الظَّاهريِّ، وذهب إليه أكثَرُ العلماءِ، واختاره الشَّوْكانيُّ، والشِّنْقيطيُّ، وابنُ باز، وابنُ عُثيمين
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتابِ
1- قَوْلُه تعالى: وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا [آل عمران: 97] والأمْرُ على الفَوْرِ
2- قَوْلُه تعالى: فَاسْتَبِقُواْ الْخَيْرَاتِ [البقرة: 148]
3- قَوْلُه تعالى: وَسَارِعُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ [آل عمران: 133]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ اللهَ سبحانه قد أمر بالاسْتِباقِ إلى الخيراتِ والمُسارَعَةِ إلى المغفِرَة والجنَّة؛ والمسابَقَةُ والمُسارَعَةُ كلتاهما على الفَوْرِ لا التَّراخي، فالتأخيرُ خِلافُ ما أمرَ اللهُ تعالى به
ثانيًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- عن أبي هريرةَ رَضِيَ اللهُ عنه قال: خطبَنا رسولُ الله صلَّى الله عليه وسَلَّم، فقال: ((أيُّها النَّاسُ، قد فرض اللهُ عليكم الحَجَّ، فحُجُّوا )) والأصْلُ في الأمْرِ أن يكون على الفَوْرِ، ولهذا غَضِبَ النبيُّ صلَّى الله عليه وسَلَّم في غزوةِ الحُديبِيَةِ حين أمرَهم بالإحلالِ وتَباطَؤُوا
ثالثًا: أنَّ الإنسانَ لا يدري ما يَعْرِضُ له، فقد يطرأُ عليه العجزُ عن القيامِ بأوامِرِ اللهِ، ولو أخَّر الحَجَّ عن السَّنَة الأولى فقد يمتَدُّ به العُمُر، وقد يموت فيُفَوِّت الفَرْضَ، وتفويتُ الفَرْضِ حرامٌ [البقرة: 198–200]
Shqyrtimi i tretë: Dispozita e umres
Umreja është e detyrueshme.5
arabishtالمبحثُ الثَّالِث: حُكْمُ العُمْرَةِ
العُمْرَة واجبةٌ، وهو مَذْهَبُ الشَّافِعِيَّة- في الأظهَرِ-، والحَنابِلَة، والظَّاهِريَّة، وبه قالت طائفةٌ مِنَ السَّلَف، وحُكِيَ عن أكْثَرِ أَهْل العِلْم، وهو اختيارُ الشِّنْقيطيِّ، وابنِ باز، وابنِ عُثيمين
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
قولُه تعالى: وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ[البقرة: 196]
أوجُهُ الدَّلالَةِ:
الوجهُ الأوَّل: اقترانُها بالحَجِّ، والحَجُّ واجبٌ بإجماعِ أَهْل العِلْم، وهذا ما فَهِمَه ابنُ عبَّاسٍرَضِيَ اللهُ عنهما؛ فإنَّه قال: (واللهِ إنَّها لَقَرينَتُها في كتابِ اللهِ عَزَّ وجَلَّ: وَأَتِمُّوا الْحَجَّ والْعُمْرَةَ لِلَّهِ [البقرة: 196] ).
الوجه الثَّاني: أنَّ معنى الإتمامِ: الإقامةُ؛ أي: أقيموا الحَجَّ والعُمْرَةَ لله، كما في قَوْلِه تعالى: فَإِذَا اطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُواْ الصَّلَاةَ [النساء: 103] ؛ أي: أتمُّوا الصَّلاةَ، وهذا تفسيرُ سعيدِ بنِ جُبيرٍ وعطاءٍ
ثانيًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- عن أبي رَزينٍ أنَّه قال: ((يا رسولَ اللهِ، إنَّ أبي شيخ ٌكبيرٌ لا يستطيعُ الحَجَّ ولا العُمْرَةَ ولا الظَّعْنَ، قال: احْجُجْ عن أبيكَ واعْتَمِرْ ))
2- عن عائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عنها قالت: ((قلتُ: يا رسولَ اللهِ، على النِّساءِ جهادٌ؟ قال: نعم، عليهنَّ جهادٌ لا قِتالَ فيه: الحَجُّ والعُمْرَةُ ))
وجه الدَّلالَةِ:
قولُه: (عليهِنَّ) ظاهِرٌ في الوجوبِ؛ لأنَّ (على) مِن صِيَغِ الوُجوبِ، كما ذكر ذلك الأصوليُّونَ، وعلى هذا فالعُمْرَةُ واجبَةٌ
3- عن أبي وائلٍ قال: قال الصبيُّ بنُ مَعْبَدٍ: ((كنت رجلًا أعرابيًّا نصرانيًّا، فأسلمْتُ، فأتيتُ رجلًا من عشيرتي، يقال له هُذَيمُ بْنُ ثُرْمُلَةَ، فقلت له: يا هَنَاهْ، إنِّي حريصٌ على الجهادِ، وإنِّي وجدْتُ الحَجَّ والعُمْرَةَ مكتوبينِ عليَّ، فكيفَ لي بأن أجْمَعَهما؟ قال: اجمَعْهُما واذبَحْ ما استيسَرَ من الهَدْيِ. فأهلَلْتُ بهما معًا، فلمَّا أتيتُ العُذَيبَ لَقِيَني سلمانُ بنُ ربيعةَ وزيدُ بنُ صُوحانَ، وأنا أُهِلُّ بهما جميعًا، فقال أحدُهما للآخَرِ: ما هذا بأفْقَه مِن بَعِيرِه! قال: فكأنَّما ألْقِىَ عليَّ جبلٌ حتى أتيتُ عُمَرَ بنَ الخطَّابِ، فقُلْتُ له: يا أميرَ المؤمنينَ، إنِّي كنتُ رجلًا أعرابيًّا نصرانيًّا، وإنِّي أسلمْتُ وأنا حريصٌ على الجهادِ، وإني وجدْتُ الحَجَّ والعُمْرَةَ مكتوبينِ عليَّ، فأتيتُ رَجُلًا من قومي، فقال لي: اجمَعْهُما واذبَحْ ما استيسَرَ من الهَدْيِ، وإني أهلَلْتُ بهما معًا. فقال لي عُمَرُ رَضِي اللهُ عنه: هُدِيتَ لِسُنَّةِ نَبِيِّك صلَّى الله عليه وسَلَّم ))
Shqyrtimi i katërt: Koha e umres dhe dispozita e përsëritjes së saj brenda vitit
Parashtresa e parë: Koha e umres
Në përgjithësi, umreja është e lejuar në çdo kohë të vitit për ata që nuk janë të përkushtuar në ritualet (veprimet) e haxhit.6
arabishtالمبحثُ الرَّابِعُ: وقت العمرة وحُكْمُ تَكرارِها
المطلَبُ الأوَّلُ: وَقتُ العُمرةِ
تَجوزُ العُمرةُ في كلِّ أوقاتِ السَّنةِ لِمَن لم يكُن متلبِّسًا بأعمالِ الحجِّ، وذلك في الجُملة.
الدَّليلُ مِنَ الإجماعِ:
نقلَ الإجماعَ على ذلك: ابنُ رشد، والنوويُّ، وابنُ حَجَر.
Parashtresa e dytë: Dispozita e përsëritjes së umres brenda një viti
Lejohet kryerja e umres në mënyrë të përsëritur brenda një viti.7
arabisht
المطلب الثاني: حُكْمُ تَكرارِ العُمْرَةِ في السَّنَةِ الواحِدَةِ
يجوز تَكرارُ العُمْرَةِ في السَّنَةِ الواحِدَةِ، وهو مَذْهَبُ الجُمْهورِ: الحَنَفيَّةِ، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَةِ، وبعضِ المالِكِيَّة، وبه قالت طائفةٌ مِنَ السَّلَفِ
الأدلَّة مِنَ السُّنَّةِ:
1- عن أبي هريرةَ رَضِيَ اللهُ عنه أنَّ النبيَّ صلَّى الله عليه وسَلَّم قال: ((العُمْرَةُ إلى العُمْرَةِ كفارةٌ لِمَا بينهما، والحَجُّ المبرورُ ليس له جزاءٌ إلَّا الجنَّةُ ))
وجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّه نَبَّه على التفريقِ بين الحَجِّ والعُمْرَة في التَّكرارِ؛ إذ لو كانت العُمْرَةُ كالحَجِّ؛ لا تُفعَلُ في السَّنَةِ إلَّا مرةً لسَوَّى بينهما ولم يُفَرِّقْ
2- أنَّ عائشةَ رَضِيَ اللهُ عنها اعتَمَرَتْ في شهرٍ مرَّتينِ بأَمْرِ النبيِّ صلَّى الله عليه وسَلَّم: عُمْرَةً مع قِرانِها، وعُمْرَةً بعد حَجِّها.
Parashtresa e tretë: Dispozita e përsëritjes së umres në të njëjtin udhëtim8.
Shumica e dijetarëve muslimanë kanë toleruar që personi i cili ka kryer një umre, në të njëjtin udhëtim të kryejë edhe një umre tjetër, sidomos nëse ky person është efakij (banon në vendet e largëta), sepse do të ishte e vështirë që i këtilli të kthehej përsëri (në Mekë). Në këtë rast personi në fjalë del për në vendin më të afërt jashtë Harem-it (territor të pacenueshëm mekas) dhe që atje hyn në ihram (nisjen e ritualit) për umren tjetër9.
arabisht
المطلب الثالث: حُكْمُ تَكرارِ العُمْرَةِ في في السفرة الواحدة
تكرار المسلم العمرة في سفرة واحدة ، عن نفسه ، أو عن غيره ليس من سنة النبي صلى الله عليه وسلم ، ولا صحابته الكرام رضوان الله عليهم ، ولا من هدي السلف الصالح ؛ إذ الأصل أن لكل عمرة سفرة .
تكرار العمرة في السفرة الواحدة… جائز وإن كان تركه أولى.
لا حرج من تكرار العمرة . فقد رَغَّب النبي صلى الله عليه وسلم في العمرة إلى العمرة ، ولم يحدد وقتاً بين العمرتين .
لم يرد نص في تحديد فترة بين العمرة والتي تليها اهـ . وقد ذهب بعض العلماء إلى تحديد المدة بين العمرتين بما إذا ظهر له شعر يحلقه في العمرة الثانية ، وهذه المدة قد تكون نحواً من أسبوع أو عشرة أيام.
رخص جمهور أهل العلم لمن اعتمر في سفرته ، أن يأتي بعمرة أخرى ، خاصة إذا كان آفاقيا بعيد السفر ، يشق عليه العود من جديد ، ويلزمه حينئذ أن يخرج إلى أدنى حل له ، فيحرم منه بالعمرة الأخرى.
Allahu e di më mirë. DISPOZITA BAZË TË HAXHIT-UMRES
Ju ftojmë ta shpërndani këtë postim, që të përhapet dobia e tij dhe së bashku të marrim shpërblimin e publikuesit të fjalës së mirë.
_____ DISPOZITA BAZË TË HAXHIT-UMRES
DISPOZITA BAZË TË HAXHIT-UMRES
Poshtëshënim:
- Shih: dorar dhe dorar.
- Ky mendim bazohet në argumentet e padiskutueshme kuranore e profetike dhe është mendimi konsensual (i të gjithë) juristëve muslimanë, të cilin e kanë transmetuar Ibn el-Mundhiri, Ibn Hazmi dhe El-Kasani.
- Ky është edhe mendimi konsensual (i të gjithë) juristëve muslimanë, të cilin e ka përcjellë Ibn Tejmije.
- Ky është edhe mendimi i shumicës së dijetarëve muslimanë: medh’hebit (fakultetit juridik) hanbeli, një transmetim i Ebu Hanifes dhe mendimi i kolegut të tij Ebu Jusufit, mendimi i disa juristëve prej gjeneratave të vonshme të medh’hebit maliki, një transmetim i përcjellë nga Maliku, mendimi i Daud Edh-Dhahiriut, përzgjedhja e Esh-Sheukanit, (nga bashkëkohorët) është mendimi i Esh-Shinkitit, Ibn Bazit dhe Ibn Uthejminit etj.
- Ky është edhe mendimi i treguar nga shumica e dijetarëve muslimanë: mendimi më i spikatur i medh’hebit shafi’i, mendimi i medh’hebit hanbeli dhe dhahiri, mendimi i një grupi selefësh (dijetarësh të tre gjeneratave të para muslimane), është përzgjedhja e Esh-Shinkitit, Ibn Bazit dhe Ibn Uthejminit etj.
- Ky është mendimi konsensual (i të gjithë) juristëve muslimanë, të cilin e kanë përcjellur Ibn Rushdi, El-Neueuiu dhe Ibn Haxheri.
- Ky është mendimi i shumicës së juristëve muslimanë: medh’hebit hanefi, shafi’i, hanbeli, disa juristëve të medh’hebit maliki, një grupi selefësh (dijetarëve të tre gjeneratave të para muslimane) etj.
- Kryerja e përsëritur e umres nga myslimani në një udhëtim të vetëm nuk është prej sunetit të Profetit, paqja qoftë mbi të, as prej praktikës së sahabëve (shokëve) të tij të ndershëm, Allahu qoftë i kënaqur me ta dhe as prej udhëzimit të gjeneratave të para të drejta; kësisoj parimi mbi këtë është që për çdo umre të bëhet një udhëtim i veçantë. Përsëritja e umres në të njëjtin udhëtim… është e lejueshme, edhe pse më e preferueshme është që një gjë e tillë të mos bëhet (shih: islamweb). Gjithsesi, nuk është se ka ndonjë problem në përsëritjen e umres, sepse Profeti, paqja qoftë mbi të, ka nxitur në kryerjen e umreve njëra pas tjetrës dhe nuk ka përcaktuar një kohë të caktuar midis dy umreve, si dhe nuk gjendet ndonjë tekst i saktë hyjnor që përcakton një periudhë kohore mes një umre dhe tjetrës; ndërkaq, disa dijetarë muslimanë janë të mendimit se mund të përcaktohet periudha mes dy umreve sipas rritjes së flokëve, ashtu që ato të mund të rruhen në umren e dytë, dhe kjo periudhë mund të jetë afërsisht një javë ose dhjetë ditë (shih: islamqa).
- Shih: islamqa dhe “Parashtresa e tretë: Mikati (caku ritual) vendor i mekasit për (rastin kur hyn në ihram për) umre”, në linkun: MIKATI-CAKU RITUAL VENDOR 3-HAXH-UMRE.
