TREGTIA KAMATORE NË SHTETET JOISLAME

VËREJTJA E RËNDË HYJNORE NDAJ KAMATËS

Dispozita ndaluese në fjalë e ardhur nga shumica e juristëve muslimanë nënkupton se është rreptësisht e ndaluar që të jepet e merret me kontratat e ndaluara nga ligji islam (El-Ukudu El-Feside) dhe se përmes një kontrate shitblerje të tillë (të ndaluar nga ligji islam) pronësia nuk transferohet edhe nëse kjo kontratë lidhet me pëlqimin e palëve kontraktuese.

“E ndaluar” këtu do të thotë se vepruesi i kësaj kontrate ka rënë në mëkat (gjynah), duke qenë se ai ka vepruar çfarë ligji islam nuk ia lejon dhe krahas ngarkimit të këtij personi me mëkat po kështu nuk është i vlefshëm as kalimi i pronësisë. Kontraktuesit në fjalë kanë rënë në mëkat, kontrata nuk ka vlerë (është e prishur) dhe po kështu edhe pronësia nuk përfitohet (tjetërsohet), çfarë do të thotë se në këtë rast lind detyrimi që malli në fjalë t’i kthehet shitësit të tij. Format e kontratave të ndaluara nga ligji islam (El-Ukudu El-Feside) janë të shumta dhe në to hyn edhe çdo shitblerje e ndaluar nga ligji islam, qoftë ajo me kamatë ose jo². Për më shumë shiko tek ekzaminimi i mendimit të dytë.

Në fakt dijetarët e tjerë muslimanë veç medh’hebit hanefi, të cilët e lejojnë ose tolerojnë këtë mendim (përdorimin e kamatës apo kontratave të tjera të ndaluara nga ligji islam mes muslimanit dhe jomuslimanit në shtetin joislam me pëlqimin e këtij të fundit), e kanë kushtëzuar këtë me rastin kur mes muslimanit dhe jomuslimanit në shtetin joislam nuk ka garanci apo marrëveshje sigurie (ku  bëjnë pjesë edhe ato të trajtës bashkëkohore si: lejeqëndrimi, viza etj.) dhe më konkretisht dy qëndrimet bazë në këtë kontekst janë:

Qëndrimi i parë: Nga disa prej dijetarëve të medh’hebit hanbeli është transmetuar lejimi i sa më sipër (kamatës mes muslimanit dhe jomuslimanit në shtetin joislam) vetëm nëse muslimani nuk është i garantuar nga jomuslimani në shtetin joislam, ku më konkretisht dijetari i shquar i medh’hebit hanbeli, Ibn Tejmije Mexhdu Ed-Din⁴ (në përpilimin e tij El-Muharar Fil Fikh Ale Medh’hebi El-Imam Ahmed Ibn Hanbel) thotë: “Kamata është e ndaluar në shtetin islam (Daru El-Islam) dhe atë jo joislam (Daru El-Harb), përveçse mes muslimanit dhe jomuslimanit në shtetin joislam (Daru El-Harb) mes të cilëve nuk ka garanci (marrëveshje sigurie).”

Qëndrimi i dytë: Ndërkaq janë disa dijetarët e medh’hebit maliki nga të cilët është transmetuar mendimi se sa në fjalë (kamata mes muslimanit dhe jomuslimanit në shtetin joislam) është mekruh⁵ (vepër e papëlqyeshme) dhe jo haram (e ndëshkueshme), (mendim) lidhur me të cilin Ibn Rushd El-Xhedd (në El-Bejanu Ue Et-Tahsilu) thotë: “Po kështu edhe kamata me jomuslimanin në shtetin joislam (Daru El-Harb) është mekruh dhe jo haram, pasi duke qenë se muslimanit i lejohet ta përvetësojë (marrë) kapitalin e jomuslimanit në fjalë përderisa këtij muslimani nuk i është marrë garancia për të [pra garancia që dikton moscenimin dypalësh mes muslimanit dhe këtij jomuslimani], së këtejmi nuk i ndalohet atij (muslimanit) që të përdorë kamatën me të (t’i japë para me kamatë jomuslimanit) në këtë (kapital të jomuslimanit). Ndërkaq, konsiderohet vepër e papëlqyeshme për shkak se muslimani nuk e merr atë (kapitalin e jomuslimanit në fjalë) në formën që i lejohet ta marrë kapitalin e tij, por në fakt e mori atë me ndërveprimin kamator me të.”

Dhënien përparësi mendimit lejues që muslimani të blejë me kamatë prej jomuslimanëve në shtetet joislame me pëlqimin e këtyre të fundit, Këshilli Evropian i Fetvave dhe Kërkimeve e ka mbështetur në konsideratat në vijim⁹:

Konsiderata e parë:  Muslimani [që jeton në një shtet joislam] nuk është i ngarkuar sheriatikisht (prej ligjit islam) që t’u përmbahet dispozitave ligjore qytetare (civile), ekonomike, politike etj. që kanë të bëjnë me sistemin e përgjithshëm të një [shteti dhe] shoqërie që nuk e beson fenë islame, duke qenë se muslimani nuk e ka të mundur këtë, pasi “Allahu nuk e ngarkon askënd përtej fuqisë që ka“¹⁰ dhe sepse [lejimi ose] ndalimi ligjor i kamatës [në shtetin joislam] i përket ligjeve që kanë të bëjnë me identitetin e kësaj shoqërie joislame, me filozofinë e këtij shteti joislam dhe me orientimin e tyre ekonomiko-shoqëror. Teksa ajo që i obligohet muslimanit [që jeton në një shtet joislam], është që ai t’u përmbahet dispozitave fetare islame që kanë të bëjnë me të personalisht, si: dispozitat e adhurimeve, dispozitat e ngrënies, pirjes dhe veshmbathjes dhe dispozitat e martesës, divorcit, trashëgimisë etj., që i përkasin akteve të gjendjes (statusit / pozitës) personale; ashtu që nëse muslimani/a ngushtohet në këto çështje dhe nuk mundet kurrsesi t’i përmbahet fesë islame në lidhje me to, atëherë i bëhet obligim (nëse e ka të mundur) të emigrojë në tokën e gjerë të Allahut.

Konsiderata e dytë: Nëse muslimani në shtetin joislam ku gjendet nuk vepron me këto kontrata të ndaluara nga ligji islam (përfshirë kamatën), kjo do të bëjë që muslimani të futet në ngushtim (presion) ekonomik dhe humbje financiare, teksa në fakt Islami e fuqizon e s’e shtyp muslimanin, i jep atij (ia shton të ardhurat) dhe nuk ia mangëson, i bën dobi atij dhe jo dëm.

Konsiderata e tretë: Thënia (replikuese) se medh’hebi hanefi e lejon (në rastin në fjalë) përdorimin e kamatës vetëm kur muslimani e merr kamatën (kur shtesa kamatore shkon në xhepin e muslimanit) dhe jo kur e jep atë (kur shtesa kamatore shkon në xhepin e jomuslimanit), sepse për muslimanin nuk përbën përfitim që ai ta jap kamatën; e (vijimi i kësaj replike) se ata (medh’hebi hanefi) nuk e lejojnë përdorimin e kontratave të ndaluara nga ligji islam përveçse me dy kushte: (i pari) që muslimani të ketë dobi (të dalë i fituar) prej kësaj dhe (i dyti) të mos tradhëtohet dhe prehet në besë jomuslimani me të cilin bëhet kontrata, e këtu (sipas replikuesve) nuk përmbushet përfitimi i muslimanit (pra kushti i parë); kjo thënie (replikuese) nuk qëndron, bazuar në:

Argumenti i parë: Treguesit e ardhur nga Muhamed Ibn El-Hasen Esh-Shejbani në përpilimin e tij “Es-Sejr El-Kebir” dhe nga juristët e hershëm të medh’hebit hanefi, të cilët nuk e kanë kufizuar rastin (pra nuk kanë thënë që në këtë rast duhet që të jetë muslimani ai që e merr kamatën apo me fjalë të tjera paratë e kamatës duhet të shkojnë në xhepin e muslimanit) por e kanë trajtuar këtë rast të lirë nga ky specifikim (pra duke lënë të nënkuptohen që të dy rastet, edhe që muslimani të jetë ai që e merr kamatën, por edhe që muslimani të jetë ai që e jep kamatën);

Argumenti i dytë: Edhe pse në këtë rast kamatën e jep muslimani, ai (muslimani) sërish del i fituar, pasi me këtë (dhënien e kamatës) muslimani, në fund të fundit, bëhet pronari i shtëpisë.

Këto argumente i përkrah fakti se muslimanët që jetojnë në këto vende joislame, si direkt me gojët (fjalët) e tyre ashtu edhe me korrespondencat e tyre, kanë vërtetuar se këstet që ata i paguajnë bankës janë njëlloj me qeranë që ata i paguajnë pronarit të shtëpisë dhe ndonjëherë edhe më pak. Kjo do të thotë se nëse ne ia ndalojmë muslimanit në fjalë kontratën e borxhit kamator me bankën, i kemi ndaluar kështu atij që të ketë në pronësi një shtëpi për vete dhe familjen e tij, që përbën në fakt një nevojë bazike për njeriun, bazuar në vetë konsideratën e juristëve muslimanë. I tillë person mund të vijojë që për njëzet ose më shumë vite të paguajë qeranë mujore apo vjetore dhe të mos fusë në pronësi të tij asgjë, teksa për të do qe e mundur që në një periudhë njëzet apo më pak vjeçare të bëhej pronar shtëpie.

Argumenti i tretë: Po kështu, nëse (do supozonim se) ky trajtim (blerje / transaksion) nuk do ishte i lejuar në medh’hebin (mendimin) e Ebu Hanifes dhe atyre që pajtohen me të, mbetet të themi se ai do lejohej bazuar në mendimin konsensual të lejimit të kryerjes së ndalesës sheriatike (ligjore islame) për shkak të “nevojës në fjalë që disa herë zbret në pozitën e domosdoshmërisë”. Thuhet kjo sidomos duke qenë se muslimani në këtë rast nuk e ha kamatën por e jep kamatën (tjetërkush e ha / shtie në xhep atë dhe jo muslimani), pra ai e jep dhe nuk e merr kamatën; teksa dihet se në parim ndalimi këtu ngrihet mbi “ngrënien / marrjen e kamatës”, bazuar në atë që thotë vetë Kurani, ndërsa dhënia (ushqimi), shkrimi dhe çertifikimi i kamatës janë ndaluar në kuadrin e “mbylljes së preteksteve / dredhive (Seddu Eh-Dherai’a)” që shpien tek kamata, gjë që përkon me ndalimin e mjeteve (instrumenteve) dhe jo qëllimeve (synimeve). Kësisoj, dihet se ngrënia e kamatës (borxh-dhënia ku krahas shlyerjes merret edhe kamatë) nuk lejohet kurrsesi, ndërsa dhënia (ushqimi) i kamatës (borxh-marrja ku krahas shlyerjes paguhet edhe kamatë) lejohet në rast nevoje (shtrëngese) bazuar në tekstet e juristëve muslimanë të cilët e kanë lejuar marrjen e borxhit kamator prej nevojës së ngutshme, nëse nevojtarit musliman në fjalë i mbyllen rrugët e tjera të lejuara (hallall). Këtij kuadri i takon rregulli i shquar “çfarë ndalohet në vetvete, lejohet vetëm në rast domosdoshmërie; dhe çfarë ndalohet për t’i mbyllur rrugën preteksteve (dredhive), lejohet në rast nevoje (shtrëngese)”.

REPLIKË BLERJES SË SHTËPISË ME KAMATË

Ndërkaq dihet se as lejuesit e mendimit në fjalë dhe as ndaluesit e tij nuk thonë se ndërmjet nesh (muslimanëve që jetojmë në shtetet joislame) dhe këtyre shoqërive (jomuslimanëve në këto shtete joislame) nuk ka garanci (marrëveshje sigurie), madje pronësimi i shtëpive që u mundësohen muslimanëve është argumenti më i madh i përmbushjes së kësaj garancie apo sigurie dypalëshe.

Kurse në mënyrë më të detajuar, fakti se mendimi i dytë nuk është i qëlluar (nuk është i saktë) bazohet në sa vijon:

Së pari: Lejuesit bashkëkohorë të blerjes me borxh kamator të shtëpive prej muslimanëve në vendet joislame (përfshirë Këshillin Evropian të Fetvave dhe Kërkimeve / El-Mexhlis El-Urubi Lil Iftei Uel Buhuth etj.) janë në kundërshtime thelbësore me orientimin e medh’ehbit hanefi lidhur me këtë çështje.

Më konkretisht këto kundërshtime thelbësore janë si vijon¹²:

a. Medh’hebi hanefi, në lidhje me veprimin e kamatës [dhe veprimet e ngjashme me të si: kurvëria, vjedhja, pirja e alkoolit etj.] në shtetet joislame, nuk flet në konturin e diskutimit nëse kjo gjë është hallall (e ligjshme) apo haram (e paligjshme) në Islam (pasi dihet mirë se si medh’hebi hanefi ashtu dhe medh’hebet e tjera nuk i konsiderojnë të ligjshme mëkatet e mëdha që bëhen në vendet joislame)¹³; porse ai (medh’hebi hanefi) e lejon marrjen e kësaj shtese kamatore prej jomuslimanëve në gjendje lufte, me konsideratën se kapitalet e këtyre të fundit në origjinë janë të lejuara që të përvetësohen nga ana e muslimanit dhe se përvetësimi i tyre me pëlqimin e këtyre jomuslimanëve i përket llojit të përvetësimit të sendeve të lejuara për t’u përvetësuar (teksa këto kontrata të ndaluara nga ligji islam konsiderohen si të mos ishin) dhe (me konsideratën) se muslimani nuk e përvetëson kapitalin e jomuslimanëve në fjalë përmes këtyre kontratave në vetvete, por përmes tyre muslimani thjesht u merr jomuslimanëve në fjalë pëlqimin e tyre duke u distancuar kështu nga pabesia (për t’i hapur rrugë marrjes së këtij kapitali nën konsideratën se ai në origjinë është i lejuar të përvetësohet nga ana e muslimanit).

Me fjalë të tjera, medh’hebi hanefi është i mendimit se “kamata nuk mund të ketë zanafillë ndodhie mes muslimanit dhe jomuslimanit në gjendje lufte (El-Harbijut) në shtetin joislam në gjendje lufte (Daru El-Harb)”. Ata e thonë këtë pasi kamata përbën emërtimin e një shtese (kamatore) që përfitohet me kontratë (marrëveshje), teksa muslimani, shtesën (kamatore pasurore) që e merr nga jomuslimani në gjendje lufte, nuk e përfiton për shkak të kontratës (marrëveshjes) kamatore në vetvete, por për shkak të lejimit zanafillor të përvetësimit të kapitaleve të jomuslimanëve në gjendje lufte. Së këtejmi, ajo me të cilën përfitohet privatizimi i shtesës (kamatore pasurore) nuk është kontrata që bën muslimani me jomuslimanin në gjendje lufte, por nga kjo kontratë muslimani përfiton vetëm pëlqimin e këtij jomuslimani, pëlqim ky që e çliron muslimanin nga gjendja penguese e garancisë (që i është dhënë këtij muslimani nga jomuslimani garantues). Kësisoj kapitali i jomuslimanit në gjendje lufte, kthehet në origjinën e tij lejuese (për t’u përvetësuar nga ana e muslimanit) dhe në këtë rast shtesa (kamatore pasurore) që merr muslimani (nga pasuria e jomuslimanit në fjalë) është e ngjashme me përvetësimin e sendeve pa pronar që lejohen të privatizohen.

– Ndërkaq, mbështetësit bashkëkohorë të lejimit të blerjes me borxh kamator të shtëpive prej jomuslimanëve në vendet joislame, nuk janë të pajtimit me dispozitën (e medh’hebit hanefi) lejuese të veprimit të kamatës në shtetin joislam në gjendje lufte. Lejuesit bashkëkohorë në fjalë e ndalojnë në zanafillë borxhin kamator dhe e lejojnë atë vetëm në rast domosdoshmërie (bazuar në mendimin e shumicës së juristëve muslimanë), kurse medh’hebi hanefi e lejon zanafillisht sa në fjalë (pra bërjen e kontratave të ndaluara nga ligji islam, përfshirë kamatën, me jomuslimanët në gjendje lufte, në vendet / shtetet joislame) në çdo gjendje, madje edhe për muslimanin që ka pasuri të bollshme dhe që e bën sa në fjalë me vullnetin e tij të lirë.

b. Dijetarëve muslimanë bashkëkohorë mbështetës të lejimit të blerjes me borxh kamator të shtëpive prej jomuslimanëve në vendet joislame, nuk u vjen mirë dhe nuk e lejojnë, qoftë edhe në kuadrin e qëndrimit juridik politik të tyre, që të përhapet për ta se ata i quajnë shoqëritë perëndimore “shtete joislame në gjendje lufte (Daru El-Harb)” dhe as se ata (dijetarët bashkëkohorë mbështetës të këtij mendimi) u predikojnë të rinjve të tyre dhe xhemateve (bashkësive) të tyre se si rregull kapitalet e njerëzve në vendet perëndimore, qofshin këto vende në gjendje lufte ose jo me muslimanët, në origjinë janë të lejuara të përvetësohen mjaft që të bëhet një marifet (mënyrë e hollë zgjidhje) për t’u marrë pëlqimi i palës jomuslimane…

Po kështu a nuk do të ishte me vend që po në këtë kontekst të pyesnim se çfarë i garanton këta lejues bashkëkohorë të sa në fjalë, që njerëzit të mos përshkallëzojnë nga lejimi i kapitaleve të këtyre jomuslimanëve me kontrata të ndaluara nga ligji islam, tek lejimi i raportit seksual me gratë e tyre përmes kontratave (marrëveshjeve) të ndaluara nga ligji islam, pasi dihet fakti se dëshira seksuale është edhe më e fuqishme se dëshira për të vënë kapital.

c. Lejuesve bashkëkohorë të përdorimit të kamatës apo kontratave të tjera të ndaluara nga ligji islam mes muslimanit dhe jomuslimanit në shtetin joislam, nuk u bën dobi mendimi i dijetarëve të tjerë muslimanë të mëhershëm lejues ose tolerues të mendimit në fjalë (përfshirë edhe medh’hebin hanefi), pasi në mendimet e këtyre të fundit bëhet fjalë që të jetë muslimani ai që i merr kamatë jomuslimanit në shtetin joislam dhe jo që muslimani t’i japë kamatë këtij jomuslimani. Edhe mendimet përgjithësuese lejuese të dijetarëve të mëhershëm të ardhura në këtë kontekst (ku ceket lejimi në përgjithësi i kamatës në shtetin joislam, pa u kushtëzuar që të jetë muslimani ai që e merr kamatën nga jomuslimani dhe jo e anasjella), duhet të barten në po këtë rregull (pra se rasti në fjalë lejohet vetëm kur muslimani i merr kamatë jomuslimanit në shtetin joislam).

Tek mendimet përgjithësuese të kësaj natyre hyn për shembull thënia e imam Ahmedit: “Kamata në shtetin joislam (Daru El-Harb) nuk është e ndaluar”; e cila duhet bartur në kontekstin që muslimani të jetë ai që e merr kamatën dhe jo ai që e jep atë. Pikërisht në mbështetje të këtij rregulli, thënien në fjalë të imam Ahmedit, Ibn Muflihu e argumenton kështu: “Kjo sepse kapitalet e tyre (jomuslimanëve në shtetin joislam në gjendje lufte) janë të lejuara (të përvetësohen) dhe në fakt ato janë bërë të ndaluara për shkak të garancisë (marrëveshjes së sigurisë) dypalëshe në shtetin islam, kurse nëse nuk janë kësisoj (me garanci dypalëshe) janë të lejuara”; ku argumentimi i tij “kapitalet e tyre (jomuslimanëve në shtetin joislam në gjendje lufte) janë të lejuara (të përvetësohen)”, tregon mbi faktin se ky lejim kufizohet vetëm me rastin e kur është muslimani ai që i merr kamatë jomuslimanit, siç edhe duket qartë.

Po në këtë kontekst nuk vlen (nuk është në rregull) të thuhet se prej konstatimit të medh’hebit hanefi është se kjo (… pra lejimi që muslimani ta japë kamatën…) është e lejuar nëse përbën dobi për muslimanin (siç shprehen lejuesit bashkëkohorë të marrjes së borxhit kamator, përfshirë Këshillin Evropian të Fetvave dhe Kërkimeve), pasi siç dihet medh’hebi hanefi e lejon marrjen e shtesës kamatore në fjalë prej jomuslimanit në gjendje lufte vetëm me konsideratën se “në origjinë kapitalet e tyre (jomuslimanëve në gjendje lufte) janë të lejuara që të përvetësohen” nga ana e muslimanit dhe se përvetësimi i tyre me pëlqimin e këtyre jomuslimanëve i përket llojit të përvetësimit të sendeve të lejuara për t’u përvetësuar. Pra kjo dispozitë është e lidhur ngushtë me argumentimin dhe interpretimin e saj, kurse siç dihet “kapitali i muslimanit në origjinë nuk është i lejuar që të përvetësohet”, porse si rregull “kapitali i muslimanit ka imunitet dhe është i ndaluar që të përvetësohet”, prandaj kujdesi e do që të kihet parasysh se prania e këtij ndryshimi thelbësor ndërmjet këtyre dy rasteve, dikton që mes tyre të mos lejohet të bëhet kijas / arsyetim analogjik (krahasimor) i anasjellë.

Së dyti: Mendimi (i dijetarëve të medh’hebit hanefi etj.) lejues i ushtrimit në Daru El-Harb (shtetin joislam) të kontratave të ndaluara nga ligji islam – përfshirë kamatën,- është mbështetur në arsyetimin se “Kapitali i jomuslimanëve në Daru El-Harb (shtetin joislam) është i lejuar të merret (përvetësohet), prandaj muslimanit i lind e drejta që ta marrë atë, bazuar në faktin se muslimanëve u lejohet ta marrin kapitalin e tyre (jomuslimanëve në shtetin joislam) si plaçkë lufte¹⁴ nëse e fitojnë luftën kundër tyre. Por thënia e tyre “Kapitali i jomuslimanëve në Daru El-Harb (shtetin joislam) është i lejuar të merret me pëlqimin e tyre” nuk është e saktë, pasi ky mendim: bie ndesh me qëndrimin e shumicës së juristëve muslimanë që përjashtojnë nga thënia e mësipërme rastin kur muslimani merr garanci (lejeqëndrim, vizë etj.) nga shteti joislam (qoftë edhe kur ky shtet është në gjendje lufte me muslimanët), (gjithashtu ky mendim) është paradoksal edhe në konturet e vetë medh’hebit (mendimit) lejues dhe (po kështu ky mendim) bie ndesh me parimin islam të dënimit të dualizmit (hipokrizisë) në raportet humane.

Thënia (e dijetarëve të medh’hebit hanefi etj.) “Kapitali i jomuslimanëve në Daru El-Harb (shtetin joislam) është i lejuar të merret me pëlqimin e tyre” nuk qëndron bazuar në sa vijon:

a.¹⁵ Medh’hebi hanefi me Daru El-Harb (shtet joislam jopaqësor / në gjendje lufte) nënkupton Daru El-Kufr (shtetin joislam) në përgjithësi, nëse ka apo jo gjendje lufte mes tyre dhe muslimanëve¹⁶ dhe së këtejmi vjen dhe dallimi që ata (dijetarët e medh’hebit hanefi) bëjnë mes dy rasteve në vijim si më poshtë:

Rasti i parë: Lejohet ushtrimi i kontratës së ndaluar nga ligji islam (sikurse ajo e kamatës) mes muslimanit dhe jomuslimanit në shtetin joislam (edhe nëse muslimani ka hyrë në të me garancinë / sigurinë e këtij të fundit (shtetit joislam)¹⁷;

Rasti i dytë: Ndalohet kategorikisht (me konsensusin e juristëve muslimanë) ushtrimi i kontratës së ndaluar nga ligji islam (sikurse ajo e kamatës) mes muslimanit dhe jomuslimanit (muste’men) që ka hyrë në shtetin islam me garancinë / sigurinë e këtij të fundit (shtetit islam);

por në këtë kontekst vlen të theksohet se mendimi lejues i rastit të parë është kontradiktor me atë ndalues të rastit të dytë, duke qenë se faktikisht ndalimi i rastit të dytë përbën një arsyetim analogjik (kijas / arsyetim krahasimor) të të parit, nisur nga ngjashmëria e tipareve mes dy rasteve, ndaj dhe dispozita ndaluese duhet të vlente njëjtë edhe për këtë rast.

Së këtejmi vjen edhe mendimi i tre medh’hebeve të tjera dhe shumicës dërrmuese të juristëve muslimanë, se muslimanit nuk i lejohet të realizojë kontrata të ndaluara nga ligji islam (El-Ukudu El-Feside), mbi asnjë tokë dhe nën asnjë qiell, si mes tij dhe muslimanëve ashtu edhe mes tij dhe jomuslimanëve, si në shtetin islam ashtu edhe në atë joislam qoftë¹⁸.

b. Feja islame nuk ndërvepron me dy fytyra dhe as mat me dy kandarë, porse ajo ka ndaluar çdo standard dhe personalitet të dyfishtë, në përputhje me natyrën dhe mendjen e shëndoshë humane që e dënon dualizmin (hipokrizinë) në raportet humane; prandaj dhe mendimi më në qasje me frymën e standardit islam është ndalimi i kontratave të ndaluara islame (përfshirë kamatën) si ndërmjet muslimanëve mes njëri-tjetrit ashtu edhe mes muslimanëve dhe jo muslimanëve, siç cek edhe dr. El-Kardaui në librin e tij të vyer “Interesat e bankave përbëjnë kamatën e ndaluar”, kur thotë: “Prej mirësisë që Islami i bëri njerëzimit është ndalimi i kamatës në mënyrë kategorike (të prerë); për më tepër ka ndaluar (e ka bërë haram) gjithësa shpie tek kamata apo ndihmon lidhur me të. Ndërkaq, Islami nuk është shprehur me atë që përmendet në Teuratin e devijuar, me ndalimin e kamatës në ndërveprimin e izraelitëve me njëri-tjetrin dhe lejimin e saj nëse ata ndërveprojnë me të tjerët, por Islami e ka ndaluar kamatën në çdo ndërveprim me muslimanin ose jomuslimanin; pasi Islami nuk vepron me dy fytyra dhe as peshon me dy kandarë (me dy standarde).”

c.¹⁹ Në këtë trajtesë po bëhet fjalë për muslimanin që ka hyrë dhe qëndron në shtetin joislam me garancinë e këtij të fundit [si p.sh. përmes: dhënies së vizës apo lejeqëndrimit] ndaj duhet që edhe jomuslimanët e këtij shteti të jenë të garantuar (të sigurt) prej këtij muslimani dhe nuk i lejohet (këtij muslimani) t’u bëj keq atyre edhe kapitaleve të tyre; së këtejmi atij nuk i lejohet cenimi i pasurisë së tyre²⁰. Pikërisht në lidhje me këtë, imam Esh-Shafi’i thotë: “Nëse idividë prej muslimanëve hyjnë në vendet me të cilët janë në gjendje lufte, me garancinë / sigurinë e këtyre vendeve, atëherë edhe armiqtë [jomuslimanët garantues] duhet të jenë të garantuar (të sigurtë se nuk u vjen gjë e keqe) prej muslimanëve [të garantuar], derisa ata (muslimanët e garantuar) të largohen prej tyre (jomuslimanëve garantues) apo ta plotësojnë afatin e garancisë; pra nuk u lejohet (muslimanëve të garantuar) që t’u bëjnë padrejtësi atyre (jomuslimanëve garantues) apo t’i prejnë në besë (tradhëtojnë) ata.”²¹

Po në këtë kontekst, imam En-Neueui thotë: “Sa i përket lejimit të përfitimit (përvetësimit) të kapitaleve të tyre (jomuslimanëve në gjendje lufte), nëse muslimani hyn tek ata me garancinë / sigurinë e tyre, kjo gjë (lejimi në fjalë) ndalohet dhe kjo (dispozitë ndaluese) vlen edhe në rastin e bërjes së një kontrate të ndaluar nga ligji islam (El-Akd El-Fesid).”²²

BLERJA E SHTËPISË ME KAMATË BANKARE

Së treti: Fakti se në shoqëritë perëndimore është përhapur (bërë publike) nevoja për shtëpi (banesë) private, nuk e justifikon lejimin e harameve, por kjo i obligon komunitetet muslimane të këtyre vendeve që të themelojnë institucione të afta për t’iu përgjigjur kësaj nevoje në kornizën (strukturën) e juridiksionit islam. Ose më së paku, ata duhet të punojnë në drejtimin e bindjes së bankave kamatore që t’i korrektojnë kontratat e tyre kamatore bankare në përputhje me normat ligjore islame, gjë që nuk është e parealizueshme, pasi këto institucione bankare rendin pas fitimit kudo që t’u dalë dhe nëso ndjejnë se pas kërkesës në fjalë (të korrektimit të borxheve bankare në përputhje me trajtat ligjore islame) gjendet një komunitet musliman i madh në numër, ata (bankat kamatore) mund të manovrojnë në këtë drejtim.

Është për të ardhur keq me përpjekjet e dobëta argumentuese juridike që janë bërë dhe po bëhen për të justifikuar borxhet kamatore të bankave dhe shyqyr që muslimanët nuk u janë përgjigjur këtyre justifikimeve të pasakta, sepse përndryshe edhe në botën e financës dhe kapitalit të vendeve muslimane vështirë se do vinin në skenë alternativat islame përkatëse. Por Allahu i Madhëruar i shpërbleftë më së miri juristët muslimanë vigjilentë të vënë në mbrojtje të fesë, të cilët u kanë bërë dhe po u bëjnë ballë justifikimeve juridike të pasakta që bëhen në lëmin e financave islame. Nga ky mund i këtyre juristëve muslimanë vigjilentë erdhi edhe ngritja e bankave islame në vendet islame dhe më gjerë, si alternativë e bankave joislame dhe për të shpalosur sistemin e këtyre të fundit (bankave joislame) që bie ndesh me normat ligjore islame. Janë këto përsiatje të suksesshme të financave të pastra islame që po ndihmojnë fuqishëm që para gjithë botës të çjerret maska e mitit të moçëm “nuk ka ekonomi pa banka dhe as banka pa interesa (kamatë)”.

BANIMI NË SHTËPINË E BLERË ME KAMATË