KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT - JETA E VËRTETË

Numri i fetvasë: 82 KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT

2 711 shfletues/klikues KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT

Pyetje: KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT

Shumë muslimanë bien në gabime (prej të cilëve më i theksuari është ai i blerjes së shtëpive, xhamive madje edhe i makinave a ngjashëm me kamatë), në emër të domodoshmërisë. Cilat janë në fakt kriteret islame për t’u dalluar nevoja që konsiderohet realisht domosdoshmëri, e cila ia bën të lejuar njeriut të kryej një haram të caktuar

Përgjigjja: KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT

Falënderimi absolut i takon Allahut! Mëshira, lavdërimi edhe paqja qofshin mbi të Dërguarin e Allahut!

Në mes nevojës dhe domosdoshmërisë ka ndryshim thelbësor. Më konkretisht kjo çështje i përket tematikës së rregullave (normave) juridike bazë të fesë islame, kuptimi i së cilës ka nevojë për përqendrim dhe përsiatje të theksuar. Pikërisht në lidhje me këtë fakt, dr. Salah Es-Saui (sekretar i përgjithshëm i qendrës së juristëve të sheriatit në ShBA), thotë:

“Duhet ditur se nevoja nuk mund të zërë pozitën e domosdoshmërisë përveçse në rastet në vijim:

1. Kur vërtetohet me siguri prania e nevojës, në kuptimin e saj sheriatik (ligjor islam), i cili përkon me nevojën për të eliminuar dëmin a të metën që pengon drejtimin dhe manovrimin e çështjeve të rëndësisë jetike dhe vijimësinë e kapaciteteve të nevojshme për këtë; pra bëhet fjalë për nevojën reale dhe jo thjesht imagjinare apo për ambicien për të dal i fituar [për të mos rënë në shpenzime] ose bërë jetë komode dhe të rehatshme.Lexoni më tepër

Kurse në vija të përgjithshme, domosdoshmëria që e bën të lejuar haramin (të paligjshmen), është ajo të cilën nëse personi nuk e bën, dëmtohet në njërën nga pesë domosdoshmëritë sheriatike, të cilat janë: feja, trupi (jeta), shumëzimi i brezave (familja), mendja dhe pasuria. Më konkretisht, lejimi i kryerjes së haramit për arsye domosdoshmërie, nuk është çështje e hapur, por i nënshtrohet kushteve të vendosura nga sheriati (ligji islam).

Pikërisht në lidhje me këtë çështje, dr. Abdullah Et-Tuhemi thotë:

“Ka disa kushte dhe kufij, që duhet të jenë patjetër të pranishëm që një gjendje të quhet domosdoshmëri (e padiskutueshme) sheriatike (ligjore islame). Një gjendje e caktuar nuk mund të quhet domosdoshmëri [sipas jurisprudencës islame], nëse nuk është i pranishëm qoftë edhe një nga këto kritere, të cilat po i parashtrojmë për ty me orinetimet përkatëse lidhure me to:

1. Zbatimi i direktivës dominuese ndaluese [mosrënia në haram], të pasohet me dëmtim në pesë domosdoshmëritë sheriatike [të cilat janë: feja, trupi (jeta), shumëzimi i brezave (familja), mendja dhe pasuria]; sikurse rasti kur i detyruari rrezikohet të humbë jetën nëse nuk ha prej ngordhësirës.Lexoni më tepër

2. Realizimi apo ndodhia e dëmit të jetë [supozim] i padiskutueshëm (i sigurt), ose të bazohet në përsiatjen dominuese (konkluzionin sundues), ku nuk ka vend për supozimin imagjinar ose hamendjen (mendimin) e largët; si p.sh. rasti kur i detyruari është në një gjendje që i lejon të presë ushqimin e mirë hallall (të ligjshëm), rast në të cilin ky person nuk duhet të nxitojë kurrsesi që të hajë ngordhësirën. Kjo gjendje mbetet kësisoj derisa të përsiatet prerazi se uni (jeta) e personit do dëmtohet, me ç’rast atij i lejohet përdorimi (konsumimi) i ngordhësirës. Argumentimi lidhur me sa u tha bazohet [në principin sheriatik] “dihet sheriatikisht se dispozitat (vendimet ligjore islame) hartohen (dhe autorizohen) bazuar mbi sigurinë ose përsiatjet dominuese”.

3. Dëmi në fjalë duhet të jetë i tillë që i detyruari nuk mund ta eliminojë përveçse duke rënë në kundërvajtje sheriatike (në një haram të caktuar), [thënë ndryshe nuk mund ta shtyj tutje këtë dëm rrënues përveçse] duke mos iu përmbajtur direktivës ndaluese [mosrënies në haram]; më konkretisht [në sqarim të kësaj thuhet:], nëse i detyruari mund ta eliminojë dëmin [e pritshëm] me dy gjëra, njëra prej të cilave është e lejuar dhe tjetra e ndaluar, në këtë rast ai e ka rreptësisht të ndaluar që të sillet në kundërvajtje me direktivën ndaluese [të bjerë në haram], pra ai është i detyruar që ta eliminojë dëmin me çfarë është e lejuar (hallall), sikurse rasti kur personi detyrohet ta kapërdijë kafshatën e mbetur në fyt dhe ka para tij një enë me ujë dhe një me pije alkoolike.

4. Kryerja e kësaj domosdoshmërie duhet të mos jetë në dëm të një domosdoshmërie më të madhe apo të njëjtë me këtë, sikurse rasti kur i detyruari ha ushqimin e një personi tjetër të detyruar si ai. Ky aspekt transmetohet në bazat sheriatike përmes parimit ‘dëmi nuk eliminohet me dëm të barabartë me të.’”²

Po në këtë kontekst, dijetari i shquar Ibn El-Uthejmini thotë: “Një domosdoshmëri e lejon haramin [rënien në të], vetëm me dy kushte: [së pari] të dihet se domodoshmëria e personit nuk mund të eliminohet vetëm se me këtë (haram) dhe [së dyti] të dihet se domodoshmëria e personit mund të eliminohet me këtë (haram).”³

Bazuar në sa u tha, kushtet e përmbledhura të lejimit të veprimit të haramit në rast domosdoshmërie janë: (së pari) prania e domosdoshmërisë, (së dyti) të mos ketë mjet tjetër për eliminimin e domosdoshmërisë, përveçse veprimi i këtij harami, (së treti) të jetë e sigurt prerazi (pa asnjë dyshim) se veprimi i këtij harami do ta eliminojë domosdoshmërinë dhe (së katërti) kjo domosdoshmëri të mos cenojë (ndesh në) një domosdoshmëri tjetër më të madhe apo të njëjtë me të.

Allahu e di më mirë. KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT

Ju ftojmë ta shpërndani këtë postim, që të përhapet dobia e tij dhe së bashku të marrim shpërblimin e publikuesit të fjalës së mirë.

_____ KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT

KRITERET E NEVOJËS LEJUESE TË HARAMIT

Shih: el-wasat. ↩
Shih: Mexheletu El-Bejan, nr. 120, f. 8. ↩
Likau El-Bebi El-Meftuh, v. 3, f. 19. ↩

Të afërta

Shpërndajeni Fjalën e Mirë:

Të afërta

Related Posts