Numri i fetvasë: 448 IHRAMI-NDALIMET E REHATISË-ZHDËMTIMET
Kategoria: VEPRIMET E NDALUARA GJATË IȞRAMIT
453 shfletues/klikues IHRAMI-NDALIMET E REHATISË-ZHDËMTIMET
Pyetje: IHRAMI-NDALIMET E REHATISË-ZHDËMTIMET
A mund të na tregoni në mënyrë të përmbledhur në lidhje me llojet e ndalimeve të rehatisë për personin në ihram dhe çfarë kërkohet (zhdëmtohet) në rastin e tyre?
Përgjigjja: IHRAMI-NDALIMET E REHATISË-ZHDËMTIMET
Falënderimi absolut i takon Allahut! Mëshira, lavdërimi edhe paqja qofshin mbi të Dërguarin e Allahut! Lexoni më tepër
Në kuadrin e kryerjes së ritualeve madhështore islame të haxhit dhe të umres, juristët muslimanë kanë trajtuar ndalimet gjatë ihramit që duhen zhdëmtuar (ndalimet e rehatisë), ku në lidhje me llojet e ndalimeve të rehatisë dhe çfarë kërkohet në rastin e tyre, janë shprehur si vijon2: Lexoni më tepër
Llojet e ndalimeve të rehatisë dhe çfarë kërkohet në rastin e tyre
Parashtresa e parë: Llojet e ndalimeve të rehatisë
Ndalimet e rehatisë (komoditetit gjatë ihramit) përfshijnë pesë ndalime:
Ndalimi i parë: Prerja (Qethja / Rruajtja / Heqja) e qimeve (flokëve etj.)4
Ndalimi i dytë: Prerja (Heqja) e thonjve
Ndalimi i tretë: Parfumimi
Ndalimi i katërt: Mbulimi i kokës
Ndalimi i pestë: Veshjet e qepura (qarkuese të gjymtyrëve) për meshkujt
arabishtالباب الخامس: محظوراتُ الإحرامِ، وما يَجِبُ فيها وفي تَرْكِ الواجِبِ مِنَ الفِدْيةِ
الفصل الأوَّل: محظوراتُ الإحرامِ التي تجب فيها فديةُ أذًى (محظوراتُ الترَفُّهِ)
المبحث الأوَّل: أنواعُ محظوراتِ التَّرفُّهِ، وما يجبُ فيها
المَطْلَب الأوَّل: أنواعُ محظوراتِ التَّرفُّهِ
تشمل محظوراتُ الترفُّهِ خَمسةَ محظوراتٍ:
المحظورُ الأوَّل: حَلْقُ الشَّعْر
المحظورُ الثَّاني: تقليمُ الأظْفارِ
المحظورُ الثَّالِث: الطِّيبُ
المحظورُ الرَّابِع: تغطيةُ الرَّأسِ
المحظور الخامس: لُبْسُ المَخيطِ
Parashtresa e dytë: Detyrimi i kujt kryen ndonjë nga ndalimet e rehatisë
Personi (në gjendjen e ihramit) që qethet (rruan apo heq qimet / flokët), që pret (shkurton apo heq) thonjtë, që mbulon kokën (vlen vetëm për meshkujt), që përdor parfum, ose që vesh rroba të qepura (fiksuara) pas trupit / gjymtyrëve (kjo e fundit vlen vetëm për meshkujt, përveç rastit të dorezave që vlen për të dy gjinitë), është i detyruar të paguajë shpërblesën e zhdëmtimit për të gjitha këto dhe ai ka të drejtë të zgjedhë midis: (1) agjërimit tre ditë, (2) ushqyerjes së gjashtë të varfërve5 – për çdo të varfër gjysmë sa’a6 (masë rreth 1.5 kg oriz) – ose (3) therjes (bërjes hedj / kurban) të një deleje (bagëtie të imët7).8
arabishtالمَطْلَب الثَّاني: ما يجبُ على من ارتكَبَ شيئًا مِن محظوراتِ الترفُّهِ
مَن حَلَق أو قلَّم أظفارَه أو غطَّى رأسَه أو تطَيَّبَ أو لَبِسَ مَخِيطًا، فإنَّه يجب عليه في كلِّ ذلك فِدْيَةُ الأذى، فيُخيَّرُ بين: صيامِ ثلاثةِ أيَّامٍ، أو إطعامِ سِتَّةِ مساكينَ- لكلِّ مسكينٍ نصفُ صاعٍ- أو ذَبْحِ شاةٍ، وهذا باتِّفاقِ المَذاهِبِ الفِقْهِيَّةِ الأربَعَة من: الحَنَفيَّة، والمالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة، وبه قال أكثرُ الفُقَهاء
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
قولُه تعالى: وَلَا تَحْلِقُواْ رُؤُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ[ البقرة:196]
ثانيًا: مِنَ السُّنَّةِ
عن عبدِ اللهِ بنِ مَعْقِل، قال: جلسْتُ إلى كعْبِ بنِ عُجْرَةَ رَضِيَ اللهُ عنه، فسألتُه عن الفِدْيَة، فقال: ((نزلت فيَّ خاصَّةً، وهي لكم عامَّةٌ؛ حُمِلتُ إلى رسولِ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم والقَمْلُ يتناثَرُ على وجهي، فقال: ما كنتُ أُرَى الوجَعَ بَلَغَ بك ما أَرَى- أو ما كنتُ أُرى الجَهْدَ بلغَ بك ما أَرَى- تَجِدُ شاةً؟ فقُلْتُ: لا، فقال: فصُمْ ثلاثةَ أيَّامٍ، أو أطعِمْ سِتَّةَ مساكينَ؛ لكُلِّ مسكينٍ نصفُ صاعٍ )).
Parashtresa e tretë: Lëmosha e zhdëmtimit shpërndahet për të varfrit në Mesxhid el-Haram (Haremin Mekas)
Lëmosha e zhdëmtimit në fjalë është kusht që të shpërndahet mes njerëzve të varfër (të pranishëm) në Mesxhid el-Haram (Haremin Mekas).9
arabishtالمَطْلَب الثَّالِث: توزيعُ صَدَقَةِ فِدْيةِ الأذى على مساكينِ الحَرَمِ
يُشْتَرَط أن توزَّعَ صدقةُ فِدْيَةِ الأذى على مساكينِ الحَرَمِ، وهو مَذْهَبُ الشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة، واختاره الشِّنْقيطيُّ، وابنُ باز، وابن عُثيمين
الدَّليلُ مِنَ الكِتابِ:
قولُه تعالى: هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ [المائدة: 95]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ في حُكْمِ الهَدْيِ ما كان بدلًا عنه من الإطعامِ، فيجب أن يكون كذلك بالِغَ الكعبةِ.
Parashtresa e katërt: Ku dhe si bëhet agjërimi zhdëmtues
Së pari: Vendi i agjërimit zhdëmtues
Agjërimi zhdëmtues lejohet që të bëhet në çdo vend.10
Së dyti: Agjërimi zhdëmtues, bëhet me shkëputje apo në vijimësi
Agjërimi zhdëmtues lejohet të kryhet i ndarë (me shkëputje ditore) ose i njëpasnjëshëm (të gjitha ditët në vijimësi).11
arabishtالمَطْلَب الرَّابِع: موضِعُ صيامِ فِدْيَةِ الأذى وصِفَتُه
الفرع الأول: موضِعُ صيامِ فِدْيَةِ الأذى
يجوز صيامُ فِدْيَةِ الأذى في أيِّ موضعٍ.
الأدلة:
أولًا: من الإجماع
نقلَ الإجماعَ على ذلك: ابن جرير، والعيني، والشنقيطي
الفرع الثاني: صيام فدية الأذى مفرَّقًا ومتتابعًا
يجوز صيامُ فِدْيَةِ الأذى مُفرَّقًا ومُتتابِعًا، باتفاق المذاهب الفقهية الأربعة: الحنفية، والمالكية، والشافعية، والحنابلة
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
قوله تعالى: فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ [البقرة: 196]
وجه الدلالة:
أنه أطلق اسْم الصَّوْمِ فِي النَّصِّ فدل على جواز التَّتَابُعُ وَالتَّفَرُّقُ
ثانيًا: أن الأصل عدم التتابع فالله تعالى لما أراد التتابع قال: فصيام شهرين متتابعين [المجادلة: 4] ، ولما أراد الإطلاق قال: فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ [البقرة: 196]
ثالثًا: أنَّ الصيامَ لا يتعدَّى نفعُه لأحدٍ؛ لذا لا يُقتَصَر على مكانٍ بِعَينِه.
Parashtresa e pestë: Kryerja e qëllimshme e ndalimeve që kërkojnë zhdëmtim
E drejta për të zgjedhur zhdëmtimin e dëmit (ose duke agjëruar 3 ditë, ose duke ushqyer 6 të varfërve, ose duke bërë kurban një bagëti të imët), i jepet pa dallim si personit që me arsye (të justifikueshme) ka kryer diçka nga ndalimet (në fjalë) që kërkojnë zhdëmtim, ashtu edhe atij që e ka bërë këtë me qëllim (me dashje / pa arsye të justifikueshme).12
arabishtالمَطْلَب الخامِسُ: ارتكابُ محظوراتِ فِدْيةِ الأذى عَمْدًا
لا فَرْقَ في التخييرِ في فِديَة الأذى بين من ارتَكَبَ المحظورَ بعُذرٍ، أو كان عَمْدًا، وهذا مَذْهَبُ الجُمْهورِ: المالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة؛ وذلك لأنَّ الله تعالى أوجَبَ الفِدْيةَ على من حَلَقَ رأسَه لأذًى به وهو معذورٌ، فكان ذلك تنبيهًا على وُجوبِها على غيرِ المعذورِ.
Parashtresa e gjashtë: Kryerja e ndalimeve nga harresa, injoranca (padija) ose shtrëngimi13
Kushdo që kryen ndonjë nga gjërat e ndaluara të ihramit nga harresa, ose nga injoranca (padija), ose nga shtrëngimi (nën detyrim), nuk ngarkohet me përgjegjësi, qoftë kjo gjë e sojit të gjuetisë, marrëdhënieve seksuale apo ndonjë gjë tjetër dhe qoftë nëse kjo gjë shoqërohet ose jo me një dëmtim (konkret).14
arabishtالمَطْلَب السَّادِسُ: فِعْلُ المحظوراتِ نِسْيانًا أو جَهْلًا أو إكراهًا
مَن فَعَلَ شيئًا من محظوراتِ الإحرامِ ناسيًا أو جاهلًا أو مُكرَهًا فلا شيءَ عليه، سواءٌ كان صيدًا أو جِماعًا أو غَيْرَهما، وسواء كان فيه إتلافٌ أو لم يكُنْ، وهو مَذْهَبُ الظَّاهِريَّةِ، وطائفةٍ مِنَ السَّلَف، واختارَه ابنُ المُنْذِر، وابنُ عُثيمين
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
1- قَوْلُه تعالى: رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا [البقرة: 286] ، فقال الله: ((قد فعلْتُ ))
2- قَوْلُه تعالى: وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ وَلَكِنْ مَا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ [الأحزاب: 5]
3- قَوْلُه تعالى: مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ وَلَكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ [النحل: 106]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ الكُفْرَ إذا كان يسقُطُ مُوجِبُه بالإكراهِ، فما دونه من بابِ أَوْلى
4- قَوْلُه تعالى في قَتْلِ الصَّيدِ: وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ [المائدة: 95]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ قوله: مُتَعَمِّدًا وصفٌ مناسبٌ للحُكْمِ، فوجب أن يكون معتَبَرًا؛ لأنَّ الأوصافَ التي عُلِّقَتْ بها الأحكامُ إذا تبَيَّنَ مناسَبَتُها لها، صارت علةً موجِبةً، يوجد الحُكْمُ بوجودِها، وينتفي بانتفائِها، وإلَّا لم يكن للوَصْفِ فائدةٌ
ثانيًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- عَن عُمَرَ بْنِ الخَطَّاب رَضِيَ اللهُ عنه مرفوعًا: ((أين الذي سأل عن العُمْرَةِ؟ فأُتِيَ برجل، فقال: اغسِلِ الطِّيبَ الذي بك ثلاثَ مرَّاتٍ، وانزِعْ عنك الجُبَّة، واصنَعْ في عُمْرَتِك كما تصنَعُ في حجَّتِك، قلتُ لعطاءٍ: أراد الإنقاءَ حين أمره أن يغْسِلَ ثلاثَ مرَّاتٍ؟ قال: نعم ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّه لم يأمُرِ الرجُلَ الذي لَبِسَ الجبَّة وتضمَّخَ بالطِّيبِ بالكفَّارة؛ وذلك بسبَبِ جَهْلِه بالحُكْم، واكتفى بأمْرِه أن ينزِعَ الجبَّة، وأن يغسِلَ عنه أثَرَ الطِّيبِ
2- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عنهما، عَنِ النَّبيِّ صلَّى الله عليه وسَلَّم أنَّه قال: ((إنَّ اللهَ وضع عن أمَّتي الخطَأَ والنِّسيانَ وما استُكْرِهوا عليه ))
ثالثًا: مِنَ الآثارِ
عن قَبيصَةَ بن جابرٍ الأَسديِّ: (أنَّه سمِعَ عُمَرَ بنَ الخطَّاب, ومعه عبدُ الرَّحمن بنُ عوفٍ, وعُمَرُ يسأل رجلًا قتلَ ظبْيًا وهو مُحْرِمٌ، فقال له عمر: أعَمْدًا قتلْتَه أم خطأً؟ قال الرجلُ: لقد تعمَّدْتُ رمْيَه، وما أردْتُ قَتْلَه, فقال عُمَرُ: ما أَراك إلَّا قد أشرَكْتَ بين العَمْدِ والخطأِ; اعمِدْ إلى شاةٍ فاذْبَحْها، وتصَدَّقْ بلَحْمِها وأسْقِ إهابَها)
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّه لو كان العمْدُ والخطأُ في ذلك سواءً عند عمر؛ لَما سأَلَه (أعَمْدًا قتلْتَه أم خطأً؟)، وكان ذلك فضولًا من السُّؤالِ لا معنى له
رابعًا: أنَّ الكفَّارة إنَّما تَجِبُ إذا وقعت الجنايةُ بارتكابِ المحظورِ؛ لفداءِ النَّفْسِ من المخالَفَةِ وللتَّكفيرِ عن الذَّنْبِ، ومع الجَهْلِ أو النسيانِ أو الإكراهِ لا جنايةَ؛ لأنَّهم لم يتعمَّدوا المخالَفةَ فلا معنى للكفَّارة
خامسًا: أنَّ ما سِوى هذا القَولِ ظاهِرُ الفسادِ والتَّناقُضِ، فما يُرَخِّصُ به أحدُهم في حالٍ، يمنَعُه الآخَرُ.
Parashtresa e shtatë: Kryerja e përsëritur e ndalimit (veprimit të ndaluar gjatë haxhit)
Pjesa e parë: Përsëritja e ndalimit të të njëjtit lloji
Nëse personi (në ihram) përsërit diçka të ndaluar (ndalim) të të njëjtit lloj, si veshjen e këmishës dhe veshjen e pantallonave (që i takojnë llojit të “veshjes së rrobave që rrinë qepur / fiksuar / qarkuar pas trupit / gjymtyrëve”) dhe nuk ka zhdëmtuar ende (për ndalimin e parë të kryer, para se të bjerë në tjetrin), atëherë ky person zhdëmton vetëm një herë; kurse nëse ai ka zhdëmtuar për të parin (para se të bjerë në gjënë tjetër të ndaluar që i përket të njëjtit lloj), atëherë i duhet të zhdëmtojë (edhe) për të dytin.15
Pjesa e dytë: Përsëritja e ndalimit të llojeve të ndryshme
Nëse personi (në ihram) bie në disa ndalime të llojeve të ndryshme; si p.sh. nëse parfumohet dhe (në rastin e mashkullit) vesh rroba të qepura (fiksuara / qarkuara) për trupi (gjymtyrëve), në këtë rast personi duhet të zhdëmtojë për secilin ndalim (më vete).16
Pjesa e tretë: Kur ndalimi është i llojit të gjuetisë (gjahut)
Nëse ndalimi është i llojit të gjuetisë (gjahut), atëherë zhdëmtimi bëhet në numrin e gjahut17.18
arabishtالمَطْلَب السابع: تَكرارُ المحظورِ
الفرع الأوَّل: تَكرارُ محظورٍ مِن جنسٍ واحدٍ
إذا كرَّرَ محظورًا مِن جنسٍ واحدٍ، كلُبْسِ قَميصٍ، ولُبْسِ سراويلَ، ولم يَفْدِ فإنَّه يفدي مرةً واحدةً، أمَّا إنْ فدى عن الأَوَّلِ فعليه للثَّاني فِدْيَةٌ، وهو مَذْهَبُ الحَنابِلَة، وبه قال محمَّدُ بنُ الحَسَنِ الشَّيبانيُّ من الحَنَفيَّة، وهو قَوْلُ الشَّافعي في القديمِ، واختارَه ابنُ باز، وابنُ عُثيمين
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
قولُه تعالى: وَلَا تَحْلِقُوا رُؤُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ [البقرة: 196]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ اللهَ تعالى أوجَبَ لحَلْقِ الرَّأسِ فديةً واحدةً، ولم يُفَرِّقْ بين ما وقع في دَفعةٍ أو دفعاتٍ، ثمَّ إنَّ الحَلْقَ لا يكون إلَّا شيئًا بعد شيءٍ، فهو ارتكابُ محظوراتٍ متتاليةٍ من جنسٍ واحدٍ، ومع ذلك لم يُوجِبْ فيه إلَّا فديةً واحدةً
ثانيًا: أنَّ ما تداخَلَ متتابعًا، كحَلقِ شَعَراتٍ، تداخَلَ متَفَرِّقًا، كالأحداثِ والحُدودِ
فإنْ كَفَّرَ عن الأوَّلِ ثمَّ ارتكبَ المحظورَ فإنَّه يلزَمُه فديةٌ أخرى؛ للآتي:
أوَّلًا: أنَّه بالمحظورِ الثَّاني صادف إحرامًا؛ فوجَبَتْ فيه الفِدْيةُ، كما وجَبَت على المحظورِ الأوَّلِ، وقياسًا على الحدودِ والأيمانِ
ثانيًا: أنَّه لَمَّا كفَّرَ للأَوَّلِ فقد التحقَ المحظورُ الأوَّلُ بالعَدَم؛ فيُعتَبَر الثَّاني محظورًا آخَرَ مُبتدَأً، كما إذا جامَعَ في يومينِ مِن شَهرِ رَمضانَ
الفرع الثَّاني: تَكرارُ محظورٍ مِن أجناسٍ مُختلفةٍ
إذا كرَّر محظورًا من أجناسٍ مختلفة؛ كطِيبٍ، ولُبسِ مَخِيطٍ، فإنَّه يَفْدي لكلِّ محظورٍ، وهذا باتِّفاقِ المَذاهِبِ الفِقْهِيَّةِ الأربَعَةِ: الحَنَفيَّة، والمالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة
وذلك للآتي:
أوَّلًا: أنَّها محظوراتٌ مختلفةُ الأجناسِ، فلم تتداخَلْ أجزاؤُها؛ كالحدودِ المختلفةِ
ثانيًا: أنَّ السَّببَ الموجِبَ للكفَّارة الثَّانية غيرُ عَيْنِ السَّبَبِ الموجِبِ للكفَّارةِ الأولى، أشْبَه ما لو حَلَف ثم حَنِثَ وكفَّر، ثم حلَفَ وحَنِثَ
الفرع الثَّالِث: أن يكونَ المحظورُ صَيدًا
إذا كان المحظورُ صَيدًا، فإنَّ الفِديةَ تتعَدَّدُ بتعدُّدِ الصَّيدِ، وهذا باتِّفاقِ المَذاهِبِ الفِقْهِيَّةِ الأربَعَةِ: الحَنَفيَّة، والمالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الكِتاب
قولُه تعالى: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ [المائدة: 95]
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ الآيةَ تدلُّ على أنَّ مَن قتل صيدًا لَزِمَه مِثْلُه, ومَن قَتلَ أكثَرَ لَزِمَه مِثلُ ذلك
ثانيًا: أنَّه لو قَتلَ أكثَرَ معًا تعدَّدَ الجزاءُ, فمُتَفَرِّقًا أَوْلى؛ لأنَّ حالَ التفريقِ ليس أنقَصَ كسائِرِ المحظوراتِ
ثالثًا: أنَّها كفَّارةُ قَتْلٍ, كقَتْلِ الآدميِّ, أو بدَل مُتْلَفٍ, كبَدلِ مالِ الآدميِّ؛ فتتعَدَّد.
Allahu e di më mirë. IHRAMI-NDALIMET E REHATISË-ZHDËMTIMET
Ju ftojmë ta shpërndani këtë postim, që të përhapet dobia e tij dhe së bashku të marrim shpërblimin e publikuesit të fjalës së mirë.
_____ IHRAMI-NDALIMET E REHATISË-ZHDËMTIMET
IHRAMI-NDALIMET E REHATISË-ZHDËMTIMET
Poshtëshënim:
- Shih: dorar dhe dorar.
- Shih: dorar dhe dorar.
- Shih: dorar dhe dorar.
- Si në rastin e qimeve (flokëve etj.) ashtu edhe në atë të (mëposhtëm) të thonjve, me prerjen e tyre nënkuptohet çdo formë e heqjes së tyre (me dashje), duke i prerë, shkulur etj. (shih: dorar, dorar dhe islamweb).
- Ky ushqim mund të jetë: (a) ushqim i pagatuar (ky është më parësori) në masën minimumi 1 mud (një dypëllëmbësh mesatarë) pra rreth 750 gr dhe më e mira është gjysmë (1/2) sa’a (2 mud = rreth 1.5 kg oriz apo ngjashëm) nga ushqimet bazë të vendit; nëse kjo shoqërohet me mish etj., atëherë është edhe më mirë) dhe (b) ushqim i gatuar, pra një vakt ushqimi i mjaftueshëm aq sa për ta ngopur të varfrin; shih: KEFARATI SHLYES I AGJËRIMIT TË RAMAZANIT.
- Sa’a: Enë mase ekuivalente me 4 mud, ku 1 mud është i barabartë me aq sa nxë një dypëllëmbësh i një burri me shtat mesatar; në rastin e orizit 1/2 sa’a = 2 mud = rreth 1.5 kg oriz apo ngjashëm nga ushqimet bazë të vendit; shih: islamweb dhe islamweb.
- Shih: dorar.
- Ky është mendimi i shumicës së juristëve muslimanë: mendimi i të katër medh’hebeve (fakulteteve / shkollave juridike kryesore) islame (medh’hebit hanefi, maliki, shafi’i dhe hanbeli).
- Ky është mendimi i medh’hebit (fakultetit juridik) shafi’i dhe hanbeli, si dhe është përzgjedhur nga Esh-Shinkiti, Ibn Bazi dhe Ibn Uthejmini.
- Ky është mendimi konsensual (i njëzëshëm) ndër juristët muslimanë, i transmetuar nga Ibn Xheriri, El-Aini dhe Esh-Shinkiti.
- Ky është mendimi i të katër medh’hebeve (fakulteteve / shkollave juridike kryesore) islame: medh’hebit hanefi, maliki, shafi’i dhe hanbeli.
- Ky është mendimi i shumicës së juristëve muslimanë: i medh’hebit (fakultetit juridik) maliki, shafi’i dhe hanbeli.
- Ndërkaq mendimi më i fuqishëm i juristëve muslimanë është se vrasja e gjahut gjatë ihramit – (ku hyn jo vetëm rasti kur personi është në gjendjen rituale të haxhit apo umres, por edhe rasti kur personi gjendet në Haremin / Territorin e Paprekshëm Mekas, pavarësisht është apo jo në gjendjen e ihramit) – qoftë nëse kjo vrasje e gjahut kryhet me qëllim apo gabimisht, duhet të zhdëmtohet. Kjo do të thotë se nëse një person e vret gjahun gjatë ihramit, atij i kërkohet zhdëmtimi (kompensimi), pavarësisht nëse e ka bërë këtë me qëllim apo gabimisht. Ky është edhe mendimi i shumicës së dijetarëve muslimanë, prej të cilëve janë: imam Maliku, Lejthi, Theurî, El-Euzai, Ebu Hanifja, Shafi’iu, kolegët e tyre etj. (shih: islamqa).
- Ky është mendimi i një grupi prej selefëve (dijetarëve të tre gjeneratave të para muslimane), mendimi i medh’hebit (fakultetit juridik) dhahiri, si dhe përbën përzgjedhjen nga Ibn el-Mundhir dhe Ibn Uthejmini.
- Ky është mendimi i medh’hebit (fakultetit juridik) hanbeli, mendimi i Muhamed Ibn el-Hasan esh-Shejbani (jurist i medh’hebit hanefi), mendim i hershëm i Shafi’iut dhe është përzgjedhja nga Ibn Bazi dhe Ibn Uthejmini.
- Ky është mendimi i (njëzëshëm i) të katër medh’hebeve (fakulteteve / shkollave juridike kryesore) islame: medh’hebit hanefi, maliki, shafi’i dhe hanbeli.
- Pra nëse personi në ihram ka vrarë një gjah, ai zhdëmton në numrin e po aq kafshëve a shpezëve që ka vrarë dhe pavarësisht nësi gjahu i përket apo jo të njëjtit lloj.
- Ky është mendimi i (njëzëshëm i) të katër medh’hebeve (fakulteteve / shkollave juridike kryesore) islame: medh’hebit hanefi, maliki, shafi’i dhe hanbeli.