Numri i fetvasë: 430 HAXHI-KUSHTI I LIRISË-PUBERTETIT
Kategoria: KUSHTET E OBLIGIMIT-HAXHI E UMRA
114 shfletues/klikues HAXHI-KUSHTI I LIRISË-PUBERTETIT
Pyetje: HAXHI-KUSHTI I LIRISË-PUBERTETIT
Cilat janë kushtet që haxhi të jetë detyrim (obligim) dhe shlyes (i mjaftueshëm)?
Përgjigjja: HAXHI-KUSHTI I LIRISË-PUBERTETIT
Falënderimi absolut i takon Allahut! Mëshira, lavdërimi edhe paqja qofshin mbi të Dërguarin e Allahut!
Juristët muslimanë në lidhje me kushtet që haxhi të jetë detyrim (obligim) dhe shlyes (i mjaftueshëm) janë shprehur si vijon1:Lexoni më tepër
Shqyrtimi i parë: Liria
Parashtresa e parë: Liria është kusht obligues
Liria është kusht për obligimin e haxhit (pra që haxhi të jetë detyrim), së këtejmi ky i fundit (haxhi) nuk është detyrim për robin3. Me këtë mendim janë në pajtim të katër medh’hebet (shkollat / fakultetet juridike): medh’hebi (fakulteti juridik) hanefi, maliki, shafi’i dhe hanbeli, dhe mbi këtë mendim është raportuar se ka konsensus (mendim të njëjtë ndër juristët muslimanë).
arabishtالبابُ الثَّاني: شُروطُ الحَجِّ
الفَصْلُ الثَّاني: شروطُ وجوبٍ وإجزاءٍ:
المبحَثُ الأوَّلُ: الحُرِّيَّةُ
المطلَبُ الأوَّل: الحُرِّيَّة شرطُ وجوبٍ
الحرِّيَّةُ شرْطٌ في وجوب الحَجِّ، فلا يجِبُ على العبدِ، وهذا باتِّفاقِ المَذاهِبِ الفِقْهِيَّةِ الأربَعَةِ: الحَنَفيَّةِ، والمالِكِيَّةِ، والشَّافِعِيَّةِ، والحَنابِلَة، وحُكِيَ الإجماعُ على ذلك
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الآثارِ
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عنهما قال: ((أيُّما صَبِيٍّ حَجَّ ثم بلَغَ، فعَلَيه حَجَّةُ الإِسْلامِ، وأيُّما عبدٍ حجَّ ثم عُتِقَ، فعليه حَجَّةُ الإِسْلامِ ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ الحَجَّ لو كان واجبًا على العبدِ في حال كونه مملوكًا لأَجْزَأه ذلك عن حَجَّةِ الإِسْلامِ، وقد دلَّ الحديثُ أنَّه لا يُجْزِئُه، وأنَّه إذا أُعْتِقَ بعد ذلك لَزِمَتْه حَجَّةُ الإِسْلامِ
ثانيًا: أنَّ الحَجَّ عبادةٌ تَطولُ مُدَّتُها، وتتعلَّقُ بقَطْعِ مسافةٍ، والعَبْدُ مستغْرِقٌ في خِدْمَةِ سَيِّدِه، ومنافِعُه مُسْتَحَقَّةٌ له، فلو وجب الحَجُّ عليه لضاعت حقوقُ سَيِّدِه المتعَلِّقَة به، فلم يجِبْ عليه؛ كالجهادِ
ثالثًا: أنَّ الاستطاعةَ شَرْطٌ في الحَجِّ، وهي لا تتحقَّقُ إلا بمِلْكِ الزَّادِ والرَّاحِلَة، والعبدُ لا يتملَّكُ شيئًا.
Parashtresa e dytë: Liria është kusht shlyes
Liria është kusht për shlyerjen (kryerjen) e haxhit farz (të obligueshëm / të detyrueshëm). Nëse robi e bën haxhin, ky i fundit nuk e shlyen atë nga haxhi farz (i detyrueshëm), i cili i mbetet si obligim (detyrim) nëse çlirohet. Me këtë mendim janë në pajtim të katër medh’hebet (shkollat / fakultetet juridike): medh’hebi (fakulteti juridik) hanefi, maliki, shafi’i dhe hanbeli, dhe mbi këtë mendim është raportuar se ka konsensus (mendim të njëjtë ndër juristët muslimanë).
arabisht
المَطْلَب الثَّاني: الحرِّيَّةُ شَرْطُ إجزاءٍ
الحرِّيَّة شَرْطٌ في الإجزاءِ عن حَجِّ الفريضة، فإذا حجَّ العبد لم يُجْزِئْه عن حجِّ الفريضة، ولَزِمَه إذا أُعْتِقَ، وهذا باتِّفاقِ المَذاهِبِ الفِقْهِيَّةِ الأربَعَةِ: الحَنَفيَّةِ، والمالِكِيَّةِ، والشَّافِعِيَّةِ، والحَنابِلَةِ، وحُكِيَ الإجماعُ على ذلك
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ الآثارِ
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عنهما: ((من حَجَّ ثم عُتِقَ، فعليه حَجَّةٌ أخرى، ومن حَجَّ وهو صغيرٌ ثمَّ بَلَغ، فعليه حَجَّةٌ أخرى ))
ثانيًا: أنَّ الرقيقَ فَعَلَ ذلك قبل وُجوبِه عليه، فلم يُجْزِئْه إذا صار من أهْلِه، كالصَّغيرِ.
Shqyrtimi i dytë: Puberteti (Pjekuria seksuale)
Parashtresa e parë: Dispozita e haxhit të fëmijës (para pubertetit)
Puberteti nuk është kusht për vlefshmërinë (saktësinë) e haxhit, prandaj ky i fundit është i vlefshëm për fëmijën (para pubertetit). Ky fëmijë nëse është mumejiz (dallues i adhurimeve) hyn vetë në ihram (qëllimin për nisjen e ritualit) dhe nëse nuk është mumejiz (dallues i adhurimeve) atë e fut kujdestari i tij në ihram (nisjen e ritualit). Ky është mendimi i shumicës së juristëve muslimanë: selefëve (dijetarëve të tre gjeneratave të para muslimane) dhe khalefëve (dijetarëve të mëvonshëm se tre gjeneratat e para muslimane), mendimi i shumicës së juristëve të medh’hebit (fakultetit juridik) maliki, mendimi i medh’hebit shafi’i dhe atij hanbeli, si dhe mendimi i disa juristëve të medh’hebit hanefi.
Shënim: Me futjen në ihram të fëmijës që nuk është mumejiz (nuk i dallon adhurimet), nënkuptohet se është kujdestari i tij ai që e bën nijetin (qëllimin) se ky person (në këtë rast ky fëmijë) ka hyrë në ihram (ka nisur ritualin e haxhit / umres, në të cilin shmangen ndalesat / vërejtjet e caktuara).
arabishtالمبحث الثَّاني: البُلوغُ
المَطْلَبُ الأوَّلُ: حُكْمُ حَجِّ الصَّبيِّ
البلوغُ ليس شرطًا لصِحَّةِ الحَجِّ، فيصِحُّ مِنَ الصَّبيِّ، فإن كان مُمَيِّزًا أحرَمَ بنَفْسِه، وإن لم يكن مُمَيِّزًا أحرم عنه وَلِيُّه، وهذا مَذْهَبُ الجُمْهورِ مِنَ المالِكِيَّة، والشَّافِعِيَّة، والحَنابِلَة، وبعضِ الحَنَفيَّةِ، وجماهيرِ العُلَماءِ مِنَ السَّلَفِ والخَلَفِ
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ السُّنَّةِ
1- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللهُ عنهما: ((أنَّ النبيَّ صلَّى الله عليه وسَلَّم لَقِيَ ركبًا بالرَّوْحاءِ، فقال: مَنِ القَوْمُ؟ قالوا: المسلمونَ، فقالوا: من أنت؟ قال: رسولُ اللهِ، فرفَعَتْ إليه امرأةٌ صَبِيًّا، فقالت: ألِهذا حَجٌّ؟ قال: نعم، ولكِ أَجْرٌ ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ الصبيَّ الذي يُحمَل بِعَضُدِه، ويُخْرَج من الْمِحَفَّةِ لا تمييزَ له
2- عن السَّائِبِ بن يزيدَ رَضِيَ اللهُ عنه قال: ((حُجَّ بي مع رسولِ اللهِ صلَّى الله عليه وسَلَّم وأنا ابنُ سَبْعِ سِنِينَ ))
ثانيًا: أنَّه يَصِحُّ من الوليِّ عَقْدُ النِّكاحِ عنه والبَيْع والشِّراء بمالِه، فيصِحُّ إحرامُه عنه إذا كان غيرَ مُمَيِّز.
Parashtresa e dytë: Puberteti është kusht obligues dhe shlyes
Puberteti është kusht i obligimit (të haxhit); së këtejmi haxhi nuk është i detyrueshëm për një fëmijë (para pubertetit). Por nëse fëmija e kryen haxhin, ky i fundit (haxhi i kryer para pubertetit) nuk e përmbush (shlyen) Haxhin e Islamit (detyrimin e kryerjes së haxhit së paku një herë në jetë), prandaj kur ky fëmijë të arrijë pubertetin (pjekurinë seksuale), ai duhet ta kryejë sërish haxhin (pra Haxhin e Islamit).
arabishtالمَطْلَب الثَّاني: البلوغُ شَرْطُ وجوبٍ، وشَرْطُ إجزاءٍ، فلا يجِبُ الحَجُّ على الصبيِّ، فإن حَجَّ لم يُجْزِئْه عن حَجَّة الإِسْلامِ، وتَجِبُ عليه حَجَّةٌ أخرى إذا بلغ
الأدلَّة:
أوَّلًا: مِنَ السُّنَّةِ
عن عائشةَ رَضِيَ اللهُ عنها، أنَّ النبيَّ صلَّى الله عليه وسَلَّم قال: ((رُفِعَ القَلَمُ عن ثلاثةٍ: عَنِ النَّائِمِ حتى يستيقِظَ، وعن الصَّبيِّ حتى يحتلِمَ، وعن المجنونِ حتى يَعْقِلَ ))
وَجْهُ الدَّلالَةِ:
أنَّ في قَوْلِ رسولِ الله صلَّى الله عليه وسَلَّم: ((رُفِعَ القَلَمُ عن ثلاثة… وعن الصبيِ حتى يحتَلِمَ)) دليلًا على أنَّ حَجَّ الصبيِّ تطَوُّعٌ، ولم يُؤَدِّ به فرضًا؛ لأنَّه مُحالٌ أن يُؤَدِّيَ فرضًا من لم يجِبْ عليه الفَرْضُ
ثانيًا: مِنَ الإجماعِ
نَقَلَ الإجْماعَ على عَدَمِ وجوبِ الحَجِّ إلَّا بالبلوغِ: ابنُ المُنْذِر، وابنُ جُزَيٍّ، والشِّربيني، ونَقَلَ الإجْماعَ على عَدَمِ إجزاءِ الحَجِّ إلَّا بالبلوغِ: الترمذِيُّ وابنُ المُنْذِر، وابنُ عبدِ البَرِّ، والقاضي عِياضٌ
ثالثًا: أنَّ من لم يبلُغْ ليس مكَلَّفًا فلا يتعَلَّقُ به التَّكْليفُ.
Parashtresa e tretë: Çfarë bën fëmija vetë dhe çfarë bën për atë kujdestari i tij
Ajo që bën fëmija (para pubertetit) në haxh ndahet në dy pjesë:
Pjesa e parë: Çfarë është në gjendje ta bëjë vetë fëmija, si p.sh.: qëndrimi në Arafat apo kalimi i natës në Muzdelife dhe Mina; këtë ky fëmijë është i obliguar që ta bëjë vetë dhe nuk lejohet të veprohet në emër të tij.
Pjesa e dytë: Çfarë nuk mund të bëjë; këtë e bën kujdestari i fëmijës në emër / zëvendësim të tij4.
arabishtالمَطْلَب الثَّالِث: ما يفعَلُه الصبيُّ بنَفْسِه وما يفْعَلُه عنه ولِيُّه
ما يفعله الصبيُّ من أعمالِ الحَجِّ على قسمينِ:
القِسْم الأوَّل: ما يَقْدِرُ عليه الصبيُّ بنَفْسِه؛ كالوقوفِ بعرفَةَ، والمَبِيتِ بمُزْدَلِفَة ومِنًى، فإنَّه يلزَمُه فِعْلُه، ولا تجوزُ فيه النِّيابَةُ.
القِسْم الثَّاني: ما لا يَقْدِرُ عليه؛ فإنَّه يَفْعَلُه عنه وليُّه.
Allahu e di më mirë. HAXHI-KUSHTI I LIRISË-PUBERTETIT
Ju ftojmë ta shpërndani këtë postim, që të përhapet dobia e tij dhe së bashku të marrim shpërblimin e publikuesit të fjalës së mirë.
_____ HAXHI-KUSHTI I LIRISË-PUBERTETIT
HAXHI-KUSHTI I LIRISË-PUBERTETIT
Poshtëshënim:
- Shih: dorar dhe dorar.
- Shih: dorar dhe dorar.
- Shënim: Përveçse për robin (skllavin), kjo vlen edhe për të burgosurin dhe ngjashëm.
- Shënim: Me futjen në ihram të fëmijës që nuk është mumejiz (nuk i dallon adhurimet), nënkuptohet se është kujdestari i tij ai që e bën nijetin (qëllimin) se ky person (në këtë rast ky fëmijë) ka nisur ritualin e haxhit (në të cilën shmangen ndalesat / vërejtjet e caktuara)
