DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT - JETA E VËRTETË

Numri i fetvasë: 273 DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT

2 982 shfletues/klikues DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT

Pyetje: DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT

A lejohet loja e shahut dhe nëse po cilat janë kriteret (normat / rregullat ligjore islame) që duhen pasur parasysh?

Përgjigjja: DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT

Falënderimi absolut i takon Allahut! Mëshira, lavdërimi edhe paqja qofshin mbi të Dërguarin e Allahut!Lexoni më tepër

Sa i përket pyetjes së bërë, dijetarët cekin se loja e shahut i takon tre rasteve²:

Rasti i parë: Kur përmes lojës së shahut luhet bixhoz.Lexoni më tepër

Nëse loja e shahut bëhet përkundrejt një shpërblimi, ajo i takon njërës prej tre formave në vijim (shoqëruar me dispozitën përkatëse)³:

Forma e parë: Kur shpërblimin e palës fituese të lojës e marrin përsipër të dyja palët rivale të lojës, në një formë të tillë që fituesi shpërblehet prej humbësit. Loja e shahut e kësaj forme, konsiderohet bixhoz konsensualisht.

Forma e dytë: Kur shpërblimin e palës fituese të lojës e merr përsipër njëra palë e lojës, në një formë të tillë që pala “A” i premton “B-së” që t’i japë shpërblim nëse “B-ja” fiton, por nëse “B-ja” humbet nuk i jep gjë “A-së”. Loja e shahut e kësaj forme, konsiderohet bixhoz nga pjesa dërrmuese e juristëve, sepse në të gjendet elementi i rrezikimit (mundësisë së humbjes).

Forma e tretë: Kur shpërblimi për palën fituese të lojës nuk vendoset nga lojtarët (ose klubet) rivalë të lojës, por ai merret përsipër nga një palë jashtë tyre, p.sh. nga shteti apo anë tjetër. Mendimi parësor është, se loja e shahut e kësaj forme, nuk hyn tek bixhozi.⁴Lexoni më tepër

Rasti i dytë: Kur loja e shahut shpie në lënien e një obligimi ose veprimin e një harami, si lënien e namazit dhe bamirësisë ndaj prindërve, ose rënien në gënjeshtër, betim të rrejshëm dhe ngjashëm.Lexoni më tepër

Rasti i tretë: Kur loja e shahut nuk preket nga asnjë prej mëkateve të mësipërme.

Për rastin e tretë (kur loja e shahut nuk bëhet kundrejt shpërblimit të trajtës së bixhozit dhe nuk përfshin lënien e një obligimi apo veprimin e një harami⁷), juristët muslimanë ndajnë tre mendimet kryesore në vijim:

Mendimi i parë: Në këtë rast loja e shahut është haram (veprim i paligjshëm i ndëshkueshëm). Këtij mendimi i përkasin medh’hebi hanbeli dhe një pjesë e konsiderueshme e medh’hebit hanefi (ky është edhe një mendim i Ebu Hanifes).

Mendimi i dytë: Në këtë rast loja e shahut është midis dispozitës mekruh⁸ (e papëlqyeshme) dhe shumë e papëlqyeshme (veprim lënia e të cilit shpërblehet dhe kryerja nuk ndëshkohet). Këtij mendimi i përket medh’hebi shafi’i dhe një pjesë e medh’hebit hanefi. Medh’hebi maliki është i mendimit se nëse loja e shahut luhet rrallë dhe përmbush kushtet në fjalë (të ardhura në rastin e tretë), ajo konsiderohet e papëlqyeshme.

Mendimi i tretë: Në këtë rast loja e shahut është mubah⁹ (e lejuar). Ky është mendimi i Ebu Jusufi (i medh’hebit hanefi) dhe El-Bulkinit (i medh’hebit shafi’i) etj.¹⁰Lexoni më tepër

Sipas këtij mendimi, loja e shahut nuk duhet të shpjerë në lënien e një obligimi apo të jetë premisë e kryerjes së një harami, ose ta nxjerrë personin nga kufijtë e ekuilibrit për në varësi (ves) dhe shpërdorim, pasi Allahu i Madhëruar nuk i do shpërdoruesit dhe sepse siç thotë thënia “Sa herë që të shohësh një shpërdorim, shiko në krah të tij se ke për të gjetur me siguri një të drejtë të çuar dëm”.

Në mënyrë të përmbledhur, mendimi i tretë e quan lojën e shahut mubah (të lejuar) në origjinë, nëse ajo u përmbahet kushteve në vijim (të vendosura nga kadilerët / juristët lejues të medh’hebit hanefi dhe shafi’i):

a. Lojtari të mos luaj bixhoz përmes shahut, përndryshe konsiderohet prej mëkateve madhore;

b. Loja e shahut të mos e pengojë lojtarin nga vonimi i namazit pas kohës së tij të caktuar apo edhe nga çdo obligim tjetër, qoftë fetar dhe qoftë i kësobotshëm;

c. Lojtari i shahut të përmbahet nga fjalët e turpshme dhe të gabuara, nga betimi i tepruar (i cili ndodh shpesh mes këtyre lojtarëve) ose ai i gënjeshtërt dhe ngjashëm;

d. Të mos luhet shah në rrugë, sepse e tillë gjë konsiderohet nga juristët prej brejtësve (ulësve) të personalitetit;

e. Lojtari të mos luaj shah aq sa të bëhet i varur prej tij.

Po në këtë kontekst dijetarit i shquar Muhamed Rashid Rida (1865-1935) ka thënë:

“Nëse loja e shahut bëhet me para, ajo hyn në përgjithësinë e kumarit (bixhozit) dhe është haram bazuar në tekstin hyjnor, sikurse u cek më herët. Po qe se nuk është kështu, nuk mund të kihet qasje në mendimin se ajo është haram, në analogji (ngjasim) me alkoolin dhe kumarin; përveçse (konsiderohet haram) nëse përmbush të qenët vepër e ndytë prej shejtanit, që fut në armiqësi dhe urrejtje, ndalon nga përmendja e Allahut dhe namazi, kur e tillë është çështja e lojtarit të tij (shahut) gjithmonë apo në të shumtën e rasteve. Megjithatë nuk ka asnjë rrugë për ta pohuar këtë, duke qenë se ne njohim prej lojtarëve të shahut persona që falen me përpikëri dhe e mbajnë veten larg nga kryeneçësia dhe betimi i rrejshëm. Kurse sa i përket shkujdesjes nga Allahu i Madhëruar, e tillë gjë nuk është premisë vetëm e shahut, por çdo lojë dhe vepër e preokupon (zë me punë) kryerësin e saj, ashtu që ai vetëm pak e përmend dhe mendon Zotin gjatë saj. Gjithsesi, prej tyre (këtyre lojërave dhe punëve) ka që janë të lejuara, ka që janë të pëlqyeshme dhe ka që janë obligim, si loja (stërvitja) e kalërimit e ajo luftarake dhe punët industriale që konsiderohen nga obligimet kolektive. Nga gjërat për të cilat ka ardhur tekst hyjnor për të, është edhe loja, (më konkretisht) loja e abisinasve në Xhaminë e Profetit (Paqja qoftë mbi të!) dhe në prezencën e tij (Paqja qoftë mbi të!). Në realitet shahu është konsideruar lojë e metë sepse ai është faktikisht nga lojrat që joshin më së tepërmi humbje e kohës në intervale të gjata dhe ndoshta së këtejmi (imam) Shafi’iu shfaqi mospëlqim për të. Falënderojmë Allahun që na ka ruajtur nga loja me të (shahun) apo me tjetërgjë, sikurse e falënderojmë atë me një falënderim të shumtë që na ka ruajtur nga guximi për t’i konsideruar gjërat haram apo hallall, pa argument dhe fakt.”¹¹

Konkluzioni është se loja e shahut i përket tre rasteve: në dy prej tyre është kategorikisht haram (i ndaluar) dhe në të tretin (sipas mendimit të shumicës së juristëve muslimanë përfshirë edhe katër medh’hebet), vërtitet mes haramit dhe papëlqyeshmërisë së theksuar. Kjo i mjafton muslimanit inteligjent të përthithë mesazhin dhe të ushqejë vetëpërmbajtjen.

Allahu e di më mirë. DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT

Ju ftojmë ta shpërndani këtë postim, që të përhapet dobia e tij dhe së bashku të marrim shpërblimin e publikuesit të fjalës së mirë.

_____ DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT

DISPOZITA E LOJËS SË SHAHUT

Ibn Kethir, Nejlu El-Eutar v. 8, f. 259 dhe almaany. ↩
Shih: islamweb, islamweb, islamweb dhe islamonline. ↩
Shih: islamtoday. ↩
Shih: islamweb dhe islamweb. ↩
Mexhmu’u El-Fetaua vol. 32, fq. 216. ↩
Mexhmu’u El-Fetaua vol. 32, fq. 216. ↩
Haram: Vepër e ndëshkueshme, kryerja e saj ndëshkohet fetarisht dhe lënia e saj shpërblehet. ↩
Mekruh: Vepër e papëlqyeshme, lënia e së cilës shpërblehet fetarisht dhe kryerja e saj nuk ndëshkohet. ↩
Mubah: Veprim i lejuar, as i shpërblyeshëm dhe as i ndëshkueshëm. ↩
Në kuadrin e këtij mendimi, është transmetuar se shah kanë luajtur (rrallë) një numër prej tabi’inëve (gjeneratës pas sahabëve), prej të cilëve Said Ibn El-Musejib dhe Said Ibn Xhubejr. ↩
Tefsiru El-Manar, vol. 7, f. 53. ↩

Të afërta

Shpërndajeni Fjalën e Mirë:

Të afërta

Related Posts